Του  Αντώνη  Λιάκου

Όπου δεν πίπτει λόγος, να πίπτει ράβδος;

Η επιστολή παραίτησης του καθηγητή των ΕΠΑΛ δικαίως ξεσήκωσε αντιδράσεις, αλλά παιδαγωγικά είναι προβληματική. Δεν μπορούμε όμως να παραβλέψουμε τη βία στα σχολεία.

Τα παιδιά που φοιτούν σήμερα στο λύκειο γεννήθηκαν στα 2004-2007 και μεγάλωσαν στην καρδιά της κρίσης, την οποία οι λαϊκές τάξεις συνεχίζουν να βιώνουν. Τι εμπειρίες έχουν; Εργασιακή επισφάλεια και ανεργία των γονιών τους, ματαιώσεις εξ αντανακλάσεως, απουσία προοπτικής και διεξόδων. Τα τελευταία τρία χρόνια ζουν μια επαναλαμβανόμενη δυσανεξία απέναντι στη νεολαία και έναν οικονομικό και συμβολικό πόλεμο εναντίον των λαϊκών και φτωχών τάξεων, χωρίς προσχήματα. Το ταξικό προνόμιο κυματίζει ως σημαία.

Συχνά συνδέουν τη νεανική μουσική με τις νεανικές συμπεριφορές. Πράγματι, αντλούν από κοινό απόθεμα: Την απογοήτευση και την απομυθοποίηση του ηθικού αξιακού συστήματος. Ο σχολικός εκφοβισμός, οι μικροπαραβατικές συμπεριφορές, οι συμπεριφορές που μας είναι ανοίκειες και αποκρουστικές εκφράζουν μια αντισυστημικότητα που δεν βρήκε τρόπο να εκφραστεί παραγωγικά. Πρόκειται για συλλογική ματαίωση και οργή. Η αντισυμβατικότητα των νεανικών κινημάτων επαναλαμβάνεται από τον καιρό των «τεντι-μπόις» και της διαπόμπευσης των νέων στη δεκαετία του 1950, μαζί με έναν στερεοτυπικό τιμωρητικό λόγο. Πάντως η βία είναι διάχυτη στην κοινωνία. Η φόρμα αλλάζει, αλλά η κουλτούρα της βίας και της επιβολής, η κουλτούρα που ετοιμάζει ένα μέλλον ανθρωποφαγίας χρειάζεται να μας απασχολήσει συνολικά.

Πρέπει να βρούμε τρόπους να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά με ειλικρίνεια. Να ακούσουμε το βίωμά τους, όσα δεν μπορούν να πουν. Έχουμε χάσει τη μεταμορφωτική και απελευθερωτική δύναμη της παιδείας. Πώς θα τη βρούμε; Όχι τιμωρητικά, ούτε με προσχήματα «αριστείας» και αποκλεισμών, αλλά με τη συμμετοχικότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Δημιουργώντας κοινότητες μάθησης και κουλτούρας. Και βέβαια ενισχύοντας τα ευάλωτα σχολεία, αίροντας τον στιγματισμό των ΕΠΑΛ σε πίσω αυλή του εκπαιδευτικού συστήματος. Αλλάζοντας με ευαισθησία και ανθρωπιστικές αρχές το σχολικό σύστημα στο σύνολό του. Διαφορετικά ας ιδρύσουμε μίαν ακόμη σχολική αστυνομία δίπλα στην πανεπιστημιακή, και ας βάλουμε παντού την επιγραφή «όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος».

Λιάκος Αντώνης

tovima.gr

30.10.2022

Ο κ. Αντώνης Λιάκος είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών