Σάββατο 4 Μαΐου 2013

Οι σχολικές βιβλιοθήκες










Σπάνια βρίσκει κανείς ελληνικό σχολείο με βιβλιοθήκη - έστω και υποτυπώδη. Αυτές που συνήθως καθηγητές και μαθητές λένε βιβλιοθήκες δεν είναι παρά ασήμαντες αποθήκες βιβλίων κατά κανόνα κλειδωμένες και απροσπέλαστες, γιατί φυλάγονται στα γραφεία των καθηγητών ή των διευθυντών, τα οποία δεν είναι εύκολο να πλησιάσει ο μαθητής. Ίσως τα ελληνικά είναι τα μόνα σχολεία στον κόσμο χωρίς βιβλιοθήκες. Και δεν τα συγκρίνουμε, βέβαια, με τα σχολεία της Ευρώπης... Την Κύπρο μνημονεύουμε, όπου κάθε σχολείο έχει  τη βιβλιοθήκη του και έναν τουλάχιστον βιβλιοθηκάριο που την υπηρετεί. Η έλλειψη βιβλιοθηκών, κατά πρώτο λόγο, και εργαστηρίων, κατά δεύτερο, δίνει το μέτρο του αληθινού ενδιαφέροντος που έδειξαν για την εκπαίδευση τους οι Έλληνες εκατόν πενήντα χρόνια τώρα.


Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα αρνητικά αυτού του κενού είναι πολλά και το πνευματικό τους κόστος ανυπολόγιστο. Ο Έλληνας δεν αγαπάει το βιβλίο. Αντίθετα, επειδή στο σχολείο το έχει γνωρίσει ως μέσο καταπίεσης, το μισεί και το καταστρέφει.  Λείπει η αγωγή του βιβλίου, κι αυτό είναι αιτία πολλών κακών. Αφήνω που οι γενιές των νέων που αποφοιτούν από τα σχολεία μας σχηματίζουν εσφαλμένη εικόνα της έννοιας του σχολείου. Νομίζουν, δηλαδή, ότι τα σχολεία είναι κάποιες ρυπαρές αίθουσες που για μόνον εξοπλισμό τους έχουν κάποια κατακρεουργημένα από το μολύβι και από το λεπίδι θρανία. Ότι η βιβλιοθήκη είναι "κ τν ν οκ νευ" σ' ένα σχολείο, αυτό δεν το σκέφτονται παρά ελάχιστοι.

Αν σκοπός του σχολείου είναι η μύηση του μαθητή στην έρευνα και στη δημιουργία, τότε η βιβλιοθήκη είναι το αποτελεσματικότερο μέσο για την υλοποίηση αυτού του σκοπού. Χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να μιλούμε για ενεργητική και κριτική μάθηση, ούτε για εξατομικευμένη διδασκαλία. Δεν μπορούμε να μιλούμε για σχολείο.

Η λειτουργία μιας βιβλιοθήκης είναι πολλαπλή:
*Είναι χώρος αυτομόρφωσης, όπου ο μαθητής και ο καθηγητής μπορούν  να περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους.
*Είναι το ερευνητικό εργαστήριο, όπου καθένας, παράλληλα με τους άλλους και σεβόμενος τους άλλους, εργάζεται και ερευνά.
*Είναι ο κοινωνικός/ομαδικός χώρος, όπου καλλιεργούνται ανάμεσα στους μελετητές σχέσεις εκλεκτής ποιότητας και συνεργασίας.
*Είναι ο σχολικός χώρος που επικοινωνεί αμεσότατα με τη ζωή: Πέρα από τα βιβλία, που ικανοποιούν τις επιστημονικές και λογοτεχνικές τάσεις των παιδιών, γίνεται η βιβλιοθήκη κέντρο ενημέρωσης και πληροφόρησης πάνω σε σύγχρονα θέματα. Σοβαρά περιοδικά, αποκόμματα εφημερίδων κ.τ.λ. βοηθούν το μαθητή να επικοινωνεί με την καθημερινή πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται γύρω του.
*Είναι ο χώρος που θα στεγάσει τα οπτικοακουστικά μέσα διδασκαλίας.
*Είναι ο χώρος των εκθέσεων βιβλίων, ζωγραφικής κτλ.
*Είναι ο χώρος που, κοντά στα άλλα, θα έχει και τη μουσική γωνιά - με τις κασέτες και τους δίσκους της μουσικής, της λογοτεχνίας, του θεάτρου κ.τ.λ. Στις βιβλιοθήκες των σουηδικών σχολείων βλέπει κανείς, πλάι στους μαθητές που μελετούν, και άλλους που, φορώντας τα ακουστικά τους, ακούν σιωπηλοί τη μουσική που τους ευχαριστεί.

Δεν είναι καθόλου εύκολα, βέβαια, αυτά. Δεν είναι όμως και αδύνατα. Κάποτε πρέπει να αποτελέσουν στόχους της πολιτείας. Τώρα μάλιστα είναι καιρός. [...] 

Περιοδικό   «Φιλόλογος» 
Τεύχος  85



Δεν υπάρχουν σχόλια: