Του Νίκου Δήμου
Μελαγχολία μου φέρνει πάντα κάθε παράσταση φολκλόρ. Είτε Μαζόφσκα τα λένε τα μπαλέτα ή Μπεριόσκα, είτε από την Ταϊτή προέρχεται το συγκρότημα, είτε από τη Ρουμανία, εμένα μου προκαλεί κατάθλιψη.
Δεν ήξερα γιατί
ένιωθα έτσι, και περιοριζόμουνα να αποφεύγω παρόμοιες παραστάσεις - αμυντικά.
Μέχρι που ξαναείδα τελευταία μία αναμετάδοση στην Τηλεόραση και το δυσάρεστο
συναίσθημα ξανάρθε, τόσο έντονα, που μ' έβαλε σε σκέψη.
Κάθε θέατρο είναι μία
σύμβαση. Ξέρεις πως οι ηθοποιοί "υποκρίνονται" - και πολλές φορές
(στο σύγχρονο θέατρο) σου το θυμίζουν και οι ίδιοι. Παίζουν ένα ρόλο - στήνουν
μία κατάσταση πραγμάτων και την εξελίσσουν.
Αλλά πώς μπορείς να
υποδυθείς, να υποκριθείς έναν ολόκληρο λαό; Και πώς είναι δυνατόν να
αναπαραχθεί μία λαϊκή γιορτή - χωρίς την αφορμή (γάμος, βαφτίσια, πανηγύρι),
χωρίς τα υλικά (κρασάκι, μεζές), χωρίς το χώρο (πλατεία, αλώνι), και -κυρίως-
χωρίς την αλήθεια του μη- τέλειου;
Γιατί (κι αυτό είναι,
το απωθητικό) η παράσταση είναι πάντα άψογη. Στο πανηγύρι του χωριού θα χορέψει
κι ο χοντρός κι ο άγαρμπος, θα τραγουδήσει κι ο φάλτσος. Εδώ όλοι είναι
χορευτές τέλειοι, όλοι τραγουδιστές σωστοί. Κολλάνε ένα τυποποιημένο χαμόγελο
στα χείλη και υποδύονται το λαό!
"Ε, λοιπόν, αυτό
δεν παίζεται. Τον Άμλετ τον υποκρίνεσαι και τον Ουίλλιαμς τον ζωντανεύεις, αλλά
το πανηγύρι του χωριού- όχι. Γιατί μέσα του έχει όλες τις κρυμμένες σχέσεις
μιας μικρής κοινωνίας - τις έχθρες, τους έρωτες, τους πόθους, τις άμιλλες, που
με το κρασί και το χορό οξύνονται και δίνουν την ένταση. Στα τυποποιημένα
φολκλόρ μπαλέτα, μόνον ένταση δεν υπάρχει. Χειροκροτείς αυτά που λείπουν από
την αυθεντική γιορτή: την τελειότητα των συνδυασμών, την ομορφιά των
κοστουμιών, την ευρηματικότητα του χορογράφου και του σκηνοθέτη. Αλλά το κέφι,
ο αυθορμητισμός, η καζούρα και το λάθος δεν σκηνοθετούνται – κι αν το
επιχειρούσε κανείς το πράγμα, θα γινόταν χειρότερο.
Κι όμως το κοινό
πάει, χειροκροτεί, απολαμβάνει. Τι όμως: Όχι λαϊκούς χορούς - ένα σκηνοθετημένο
είδωλο. Είναι σαν τον τουρισμό. Κι εκεί οι περισσότεροι βλέπουν ένα είδωλο
χώρας (σκηνοθετημένο κι αυτό) κι όχι την πραγματικότητα. Τι γνώρισε ο ξένος που
"έκανε" Δελφούς -Αργολίδα Ακρόπολη και μια εβδομάδα σ' ένα Μπήτς (με
το υποχρεωτικό σόου συρτάκι); Τι, αλήθεια, γνώρισε από Ελλάδα;
Τελικά κι αυτά τα
συγκροτήματα είναι εξαγόμενος σκηνοθετημένος τουρισμός. Πακεταρισμένος κι αυτός
σαν τον άλλο - μόνο που έρχεται σε σένα αντί να πας εσύ. Εμπορικές ανταλλαγές
ειδώλων - στο πνεύμα της εποχής.
Και το αυθεντικό; Ά,
αυτό είναι σπάνιο και πολύ ακριβό. Μόνο στους καλούς αντικέρ - και δύσκολα...
Εφημερίδα Το Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου