...Αντί γι' αυτά, μαθαίνουμε στα σχολεία τι προϊόντα έχει η Γουινέα, αλγεβρικές εξισώσεις, που δεν βοηθούν σε τίποτα. Βγαίνεις στη ζωή και δεν ξέρεις πώς να πλησιάσεις μια κοπέλα στην εφηβεία. Αποσπάσματα από συνεντεύξεις του παιδοψυχίατρου και ψυχαναλυτή Ματθαίου Γιωσαφάτ

- Υπάρχουν ψυχικές ασθένειες στα παιδιά και τους εφήβους που είναι απόρροια του σύγχρονου, «βιαστικού» κι απαιτητικού τρόπου ζωής; 

Αυτή είναι η αγαπημένη ερώτηση όλων των δημοσιογράφων. Εγώ ως ψυχαναλυτής και παιδοψυχίατρος δεν πιστεύω σ’ αυτά και το εξηγώ ως εξής : Τα προβλήματα των παιδιών δημιουργούνται στα δύο, τρία, πέντε χρόνια της ζωής. Η κοινωνία βέβαια επηρεάζει τους γονείς, τη μορφή της οικογένειας. Το παιδί προσαρμόζεται, ακόμη και σ’ ένα δύσκολο σχολείο και σε μία κακή σχετικά γειτονιά. Όλα αυτά επηρεάζουν αλλά πολύ λίγο. Ο τρόπος ζωής, το κοινωνικό περιβάλλον έχει το ρόλο του. Δημιουργεί εντάσεις, έλλειψη χρόνου για τα παιδιά, με συνέπεια οι γονείς να έχουν τύψεις και στην Ελλάδα ή τους στερούν ή τους προσφέρουν υλικά αγαθά θεωρώντας πως έτσι ξεπληρώνουν την οφειλή τους. 



Τα παιδιά όμως δεν χρειάζονται υλικά, κατά βάση χρειάζονται τη μητέρα και τον πατέρα τους. Είναι γεγονός πως οι Έλληνες είναι υπερβολικοί, για παράδειγμα έχουμε τα πιο παχύσαρκα παιδιά παγκοσμίως. Το κύριο όμως πρόβλημα όσον αφορά το μοντέρνο τρόπο ζωής, όσο κι αν αυτό είναι κάτι που αμφισβητείται είναι η απασχόληση των γυναικών. Παρόλο που είμαι υπέρ του φεμινισμού -και γνωρίζω ότι δεν αρέσει αυτό που λέω - ένα τεράστιο μέρος των προβλημάτων σε σχέση με τα παιδιά προέρχεται από εκεί. Και σε προσωπικό επίπεδο αν θέλετε - όποια προβλήματα παρουσίασε η κόρη μου και δε μιλάω για μεγάλα προβλήματα - οφείλονται στην έλλειψη της μητέρας της που εργαζόταν. Οι γυναίκες λοιπόν σήμερα αναγκάζονται να εργάζονται, έχουν γίνει η «Μαίρη Παναγιωταρά» κάθε σπιτιού. Τελικά η όλη κατάσταση αποβαίνει σε βάρος τους. Εργασία, σπίτι, παιδιά… Θέλω να τονίσω λοιπόν ως παιδοψυχίατρος, ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη από έναν δεσμό. Αυτό αφορά το σύνολο της ζωής τους. Η έλλειψη δεσμού μπορεί αργότερα να δημιουργήσει φοβίες, κατάθλιψη, δυσκολία σχέσεων δηλαδή με λίγα λόγια, αδυναμία να χαρούν τη ζωή, όσο γίνεται κάτι τέτοιο σήμερα.

Ο δεσμός δημιουργείται μεταξύ τεσσάρων έως δέκα μηνών. Εάν δεν δημιουργηθεί, τότε πάρα πολύ δύσκολα αναπτύσσουμε την ικανότητα να δενόμαστε και ν’ αγαπάμε. Γι’ αυτό εγώ και παλιότερα, σε όλες μου τις διαλέξεις, υποστηρίζω την άδεια ενός έτους για τη μητέρα. Τον βασικό πρώτο χρόνο. Στο δημόσιο αυτό ήδη γίνεται, στον ιδιωτικό όμως τομέα η άδεια δίνεται χωρίς αποδοχές. Για πολλές οικογένειες αυτό είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα. Κι όμως, το κράτος θ’ απέφευγε πολλά ζητήματα και οικονομικά βεβαίως εάν άφηνε την μητέρα να είναι ένα χρόνο με το παιδί της. Όταν ο δεσμός που λέμε δημιουργηθεί, το παιδί πραγματικά αντέχει τα πάντα. 


Παλιά οι μητέρες έπαιρναν δύο μήνες άδεια και στην κρίσιμη περίοδο επέστρεφαν στην δουλειά κι ερχόταν η Φιλιππινέζα που δεν μιλούσε καν τη γλώσσα του παιδιού. Μετά ερχόταν ίσως και η γιαγιά και μετά η μαμά, άρα το παιδί είχε τρεις διαφορετικές προσπελάσεις, με αποτέλεσμα μία φοβερή ανασφάλεια. Το παιδί τον πρώτο χρόνο θέλει επανάληψη, ρουτίνα. Θέλει τη μυρωδιά της μάνας του, τον τρόπο που το αγκαλιάζει, τον τρόπο που το φιλάει και το ταϊζει - ούτε ο πατέρας πρέπει ν’ ανακατευτεί πολύ τότε. Τον πρώτο χρόνο ο ρόλος του είναι να ενισχύει τη μητέρα. Το παιδί θέλει έναν να «κολλήσει». Έτσι συμβαίνει εξάλλου στη φύση με όλα τα θηλαστικά. Από το τέλος του πρώτου χρόνου ο πατέρας αρχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο, αλλά ως τότε πρέπει να είναι η «μαμά» της μαμάς.

Όλγα   Παπαδοπούλου

www.kidlab.gr

- Θα μπορούσαν να λειτουργούν φροντιστήρια για υποψήφιους γονείς ;

«Ασφαλώς. Υπάρχουν κάποιες σχολές γονέων. Εδώ κι αρκετά χρόνια στις διαλέξεις μου προτείνω να γίνονται μαθήματα ζωής από τον παιδικό σταθμό έως το Λύκειο. Μαθήματα από ειδικούς μια - δυο φορές την εβδομάδα. Για τις ανθρώπινες σχέσεις, τα αισθήματα, πώς αγαπάμε, πώς μαλώνουμε, πώς παντρευόμαστε, πώς συναναστρεφόμαστε με τους άλλους. Αντί γι' αυτά, μαθαίνουμε στα σχολεία τι προϊόντα έχει η Γουινέα, αλγεβρικές εξισώσεις, που δεν βοηθούν σε τίποτα. Βγαίνεις στη ζωή και δεν ξέρεις πώς να πλησιάσεις μια κοπέλα στην εφηβεία. Δεν ξέρεις πώς να κάνεις πολιτική  στη  χώρα. Τι μπορούμε να κάνουμε οι  Έλληνες  για να είναι καλύτερη η χώρα για όλους μας».

Εφημερίδα  Ελευθεροτυπία

Συνέντευξη   στο  Γιώργο   ΒΙδάλη