Με νοοτροπία νεόπλουτου

Η ψυχοσύνθεσή μας έχει υποστεί, τα τελευταία χρόνια, μια δραστική μετάλλαξη. Έχουμε γίνει κυριλέ. Δεν είναι ότι λείπουν η φτώχια, η ανεργία, η ακρίβεια, η ανασφάλεια. Είναι ότι ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοοες συνθήκες συμπεριφερόμαστε ως νεόπλουτοι. Μια στάση ζωής καταστροφική για την πολιτισμική μας ταυτότητα, αλλά και την κοινωνική συνοχή.

Έχουμε δεν έχουμε, ξοδεύουμε. Η κατανάλωση καλπάζει (ετήσια αύξηση 20%, η πιο υψηλή στην Ευρώπη). Σε πάνω από 18 δισ. ευρώ αποτιμάται το συνολικό χρέος των ελληνικών νοικοκυριών σε δάνεια και κάρτες. Οι μισοί Έλληνες (2,7 εκατ. νοικοκυριά) είναι χρεωμένοι. Αλλιώς : Πάνω από 6,5 εκατ. πιστωτικές κάρτες φορτώνονται κάθε μέρα με χρέη άνω των 5 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, οι συνδέσεις κινητών τηλεφώνων έχουν αγγίξει τα 12 εκατομμύρια, οι πωλήσεις πολυτελών αυτοκινήτων –Πόρσε, Χάμερ, Ρέιντζ Ρόβερ, Τζάγκουαρ– σημειώνουν διαρκή άνοδο (φέτος ήταν της τάξης του 35%, ξεπερνώντας το 9% των συνολικών πωλήσεων αυτοκινήτων). Πάνω από 10.000 μικρά σκάφη πωλούνται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Ενώ το όνειρο για ένα λουξ διαμέρισμα και στην πιο υποβαθμισμένη γειτονιά παραδίδει στη αντιπαροχή και τις τελευταίες μονοκατοικίες της Αθήνας (οι επενδύσεις σε ιδιωτικές κατοικίες φτάνουν το 20% των συνολικών επενδύσεων στη χώρα, από τα υψηλότερα ποσοστά στην E.E.).

Είμαστε μια κοινωνία ολοένα και λιγότερο απαιτητική σε ό,τι αφορά την πνευματική καλλιέργεια, την αλληλεγγύη, την κοινωνική ευθύνη – το «είναι». Και περισσότερο απαιτητική  σε  ό,τι  αφορά το «έχειν».

Φυλακισμένοι στη μικρή μας ευημερία, αιχμαλωτισμένοι από το εγωιστικό μας συμφέρον, εμείς, οι φιλότιμοι, πονόψυχοι, ευσυγκίνητοι, ενθουσιώδεις Έλληνες έχουμε μετεξελιχθεί σε ένα αδιάφορο, παθητικό πλήθος, που δεν εμπνέεται από κάποιο πολιτικό πάθος, από κάποιο ηθικό ιδεώδες, που δεν έχει μεγάλες φιλοδοξίες, αντίθετα είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμο να θυσιάσει τα πάντα στο βωμό της υλικής ασφάλειας. Εγωισμός, αρπακτικότητα, άγριος καταναλωτισμός, μανία πολυτέλειας και αποχαύνωση μπροστά στις τηλεοπτικές συσκευές. Να φάμε, να πιούμε, να αγοράσουμε κότερα, να χτίσουμε εξοχικά κι ας γίνουν όλα στάχτη.

Η αδιαφορία μας, ένα είδος κοινωνικής πώρωσης, δεν είναι ένα απλό «παραπροϊόν» της δημοκρατίας, είναι η πιο ανησυχητική, η πιο επικίνδυνη παράμετρος της γενικότερης κοινωνικής απορρύθμισης. Μια στρέβλωση που δεν θεραπεύεται με μέτρα. Άλλωστε, δεν πάσχουμε από μέτρα, όργανα και θεσμούς. Aπό συνείδηση πάσχουμε. Και αυτογνωσία.

Τασούλα   Καραϊσκάκη

Εφημερίδα  Καθημερινή