Δεν κάνουμε μάθημα για τα λεφτά. Κάνουμε μάθημα για την ψυχή μας.

Του  Κώστα   Ζακυνθινού

Δευτέρα   πρωί.

Η  πόλη  σιγά  σιγά  ξυπνάει,   που  θα  πει  η  κίνηση  στους  δρόμους  πυκνώνει.

Να  προλάβω  να  περάσω  από  το  κέντρο  πριν  αρχίζει  να  πήζει. 

Στο  φανάρι    ένας  Πακιστανός   θέλει  να  σκουπίσει  τα  τζάμια.  Του χαμογελώ  αλλά  με  άρνηση. Το  καταλαβαίνει,  πάει  στον  επόμενο. Είναι  γυναίκα  οδηγός. Επιμένει.  Έχει  ελπίδες.  Το  φανάρι όμως ανοίγει.   Από  πίσω  κορνάρουν.  Αμηχανία.  Η  γυναίκα  πατάει  γκάζι.  Η  σκέψη  μοιράζεται  : τι  φταίνε  και   αυτοί  από  τη  μία,    πολλοί  μαζεύτηκαν,  από  την  άλλη.   Στο  μεταίχμιο.  Στην  κόψη.

Πρωινές  ραδιοφωνικές  εκπομπές.  Να  ενημερωθείς.  Δελτία  Ειδήσεων  και  βυθίσεων... 
«Οι  εκπρόσωποι  του   Δ.Ν.Τ.  στην  Αθήνα»,  «Ο  κυβερνητικός  εκπρόσωπος  δήλωσε …»,  

«Θα  βγούμε  από  το  τούνελ  το  202…»,  «Η   αντιπολίτευση  επέρριψε  ευθύνες   στην… »

«Προς  κατάργηση  του  13ου  μισθού», «Στάση  εργασίας από   τις  12  μέχρι  τη  λήξη  της  βάρδιας  εξήγγειλε  η  …»,    

«Συγκέντρωση  και  πορεία  διαμαρτυρίας  στο  κέντρο…», «Εκτινάχτηκε  η  ανεργία  τον  Μάρτιο  στο  …»,   «Έκρηξη  βόμβας  σημειώθηκε…»,  «Μαίνονται  οι  μάχες…»

Δελτία  Φόβου.  Γλιτώνεις  δε  γλιτώνεις  την  κατάθλιψη.  

Ακολουθούν   τα  διαφημιστικά  μηνύματα.  Επίθεση  στο  μυαλό, στην  ψυχή.   Και  στην  υπομονή.

Βάζω  ένα  cd.  Μου  φτιάχνει  τη  διάθεση.   Η  ζωή είναι  ωραία. Κι  ας μην  ανήκεις  στους  βολεμένους.  Κάποτε  το  καταλαβαίνεις.  Ιδίως αν  τύχει  και  σου πούνε   ότι την  αποχαιρετάς  την  Αλεξάνδρεια.  Μετά  πάλι  ξεχνιέσαι.

Οι  εικόνες  αλλάζουν. Η  σκέψη   φεύγει  γρήγορα.   Τύποι  με   γκρι  και   σκούρα μπλε κοστούμια.   Περνώ   μπροστά  από  τράπεζα.  Πιάνουν   δουλειά.  Όσοι  έχουν. Ύφος  ατσαλάκωτο.  Ψυχή τσαλακωμένη.  Κατάσταση  σουρεάλ.   Όσο  λιγότερο  καταλαβαίνεις,  τόσο  το  καλύτερο.   

Φτάνω  στο  σχολείο. 

Στην  είσοδο  πρωινές  κουβέντες  με  το  φύλακα.  Καλημέρα.  Καλή  βδομάδα  και  τα  λοιπά.  

Φτάνουν  οι  πρώτοι  μαθητές.  Καλωδιωμένοι   με  τα   ακουστικά.  Κάποιοι μου  γνέφουν  καλημέρα. Ανταποδίδω.  Για  τους  άλλους  δεν  υπάρχω.  Άλλοι  αγχωμένοι  και  άλλοι  άνετοι.  Μερικοί   πέρα  βρέχει.  Από  άλλο  ανέκδοτο. Έχει  κανονίσει  ο  μπαμπάς. Ελπίζω  δηλαδή.   

Έχω  σκεφτεί  το  μάθημα  στις  λεπτομέρειές  του.  Θα  προλάβω  να  τους  τα  πω;   Συνήθως  όχι.   Η φωνή  συναδέλφου  στα  αυτιά  μου : «θέλεις  να  τους  τα  πεις  όλα … Λάθος.  ΔΕΝ  γίνεται. » 

Ψάχνω  με  το  βλέμμα  μου στο  προαύλιο  τους  δικούς  μου  μαθητές.  Τους  παρατηρώ από  μακριά. Στην  πραγματικότητα ξέρω  πού  κάθεται  ο  καθένας.    Θυμάμαι  όμως  τα  λόγια  παλιού  λυκειάρχη  : με  τους  μαθητές  … όπως  στο  τζάκι. Ούτε  πολύ  κοντά  ούτε  πολύ  μακριά.

Έχω  τα  «φυτά».  Βλέπω  ποιο  βιβλίο  κρατάνε  ανοιχτό  και  καταλαβαίνω  ποιο  μάθημα  γράφουν  σήμερα.  Με  ποια  έγνοια  ξενύχτησαν.  Τι  τους  έφαγε  τη  μέρα -  και  τη  νύχτα-  για  ποιο  μάθημα  θα  τσακωθούμε  όταν  θα  μπούμε  μέσα  και  θα  μου  πούνε  «Κύριε,  δεν  πρόλαβα  να  διαβάσω,  γιατί σήμερα γράφουμε …» .  Γ  λυκείου. Πρόσωπα  κουρασμένα.  Εν  όψει  εξετάσεων.  Αϋπνία  και  Άγχος.  

Πρωινή  προσευχή.  Οι συνάδελφοι  προσπαθούν  να  βάλουν  τάξη.  Το  προαύλιο   γεμάτο,   όμως  σχεδόν  κανένας μαθητής   δεν  είναι  εκεί. Το  καταλαβαίνω.  Πρέπει  να  τους  πω  όμως  τα  σχετικά : «Ελάτε  ρε  παιδιά, λίγη  ησυχία.  Ντροπή.  Ένα  λεπτό…» 

Θέλω  να  τους  πω  «Κάνε,  παιδί  μου,  την  προσευχή   σου,  στην  Ελλάδα  βρίσκεσαι.  Θα  σου  χρειαστεί».

Στα  μπροστινά  κορίτσια   λέω  συνωμοτικά   να  προσευχηθούν…  να  μην  πτωχεύσουμε ως  χώρα.  Σιγογελάνε.  Οι  προσευχές  τους  μέχρι  τώρα  πιάνουν…

Τους  δικούς  μου  δεν  τους  πλησιάζω  ποτέ.  Αρκετά  θα  με  υποστούν  στην   τάξη  όλη  μέρα. 

Μπαίνουμε  μέσα.  Καλημέρα.  Τους  βλέπω  κουρασμένους.   Θέλω  να  τους  ρωτήσω  πώς   πέρασαν.  Αν  τους  συνέβη  κάτι  σημαντικό.  Να  μην  κάνω  μια  φορά  μάθημα.  Να  κάτσω  να  τους  ακούσω. Να μου  πουν  τι  σκέφτονται. Δε  γίνεται.  Δεν  έχουμε   χρόνο. Η  ύλη  πιέζει. Οι  περισσότεροι  δεν  έχουν  άλλη  βοήθεια.  Τους  κοιτάζω  στα  μάτια.  Αμηχανία.  Ξεκινάμε. Πάμε!  Πού  είμαστε.  Τι  είχαμε.  Λέγε  Σταυρούλα… 

Σήμερα  θα  πιέσω  μερικούς.  Απόφαση  ειλημμένη. Από  χτες  που  διόρθωνα  τις  εργασίες  τους.  Αυτούς  για  τους  οποίους  νοιάζομαι  περισσότερο. Αυτούς  που  μπορούν  να  δώσουν  κάτι  παραπάνω.  Αυτούς  που  έμειναν  πίσω.  Ξέρω  ότι  θα  τους  στενοχωρήσω.  Πιέζω  τον  εαυτό  μου. Γρήγορα  το  ξεπερνώ.

Εξέταση.  Παρακάτω…  λέγε.   Ασκήσεις.  

Θα  λένε  ότι  ξύπνησα  στραβά… 

Κάποτε   η  ατμόσφαιρα  χαλαρώνει.  Κάτι  θα  πει  κάποιος. Η  ανατροπή  του  ενός. Τη  χρειαζόμαστε.   Θα  γελάσουμε. Χαλαρώνουν  και  αυτοί.  

Παράδοση  :   Αρχαία. Πλάτωνας.  Οι  φαύλες  πολιτείες. 

Κύριε,  δε  μαθαίνεται  με  τίποτα.  Κύριε,  τι  εννοεί …

Το  ξέρω.  Αλλά  τι  να  τους  πω...

Το  μάθημα  προχωράει.  Με  ερωτήσεις  από  τα  συνήθη πρόσωπα.  Αλλά  και με  σχόλια, υπονοούμενα  και  κοιτάγματα.  Η  άλλη  ζωή  της τάξης.    

Η  ώρα  τελειώνει.  Ικανοποίηση.   Δεν  τους  κρατάω  σχεδόν  ποτέ.  Θυμάμαι  τον  εαυτό  μου  ως  μαθητή.  Αυτό  με  σώζει. Αυτό  τους  σώζει.

Α,  ναι,   πάρτε  και  αυτή  την  άσκηση.

Κύριε,  μας  σκοτώνετε…  έλεος.  Αύριο  γράφουμε …    Πρωτότυπο!

Τους  κοιτάζω  πριν  φύγω.  Θέλω  να  πιάσω  τον  καθένα  και  να  του  πω  κάτι.  Ένα  καλό  λόγο.  Δεν  το  κάνω  σχεδόν ποτέ.   Γνέφω  σε  μερικούς.  Καλή    δύναμη. Χαμογελάτε.   Το  ξέρω  ότι  είστε  μέσα  στη  λάσπη.  Ως   το  λαιμό. Αλλά  σε  λίγο  θα  τελειώσει. 

Επόμενη  ώρα.  Μάθημα  σε  άλλο  τμήμα.  Άλλα   πρόσωπα.  Άλλο  πρόσωπο.  Άλλη  οπτική.  Πάντα  ψάχνεις  τον  ένα  για  τον οποίο  αξίζει  να  κάνεις  το  μάθημα. Αντιπαιδαγωγικό ; Ίσως. Μα  σωτήριο.

Δεν  κάνουμε  μάθημα  για  τα  λεφτά.  Κάνουμε  μάθημα  για  την  ψυχή  μας.  Απέναντί  μας  έχουμε  παιδιά.   Κάποτε  το  καταλαβαίνουν  και  αυτά.  Κάποτε  όχι. 

Το  προνόμιο  να  είσαι  δάσκαλος. 

Τι  βγάζει  αυτή  η  χώρα ;  Μετά  από  είκοσι  τόσα  χρόνια  μαθήματος  μπορώ  να  το  πω : Μυαλά.  Μεγάλα   μυαλά.  Και  ψυχές.  Μεγάλες  ψυχές  - μετά  τις  βάζουν  στο  στεγνωτήριο…

Αλλά  και  γονείς,  αγχωμένους  γονείς…  

Η  μέρα  μου  στο  σχολείο  τέλειωσε.  Στο   δρόμο  για  την  επιστροφή σκέφτομαι  όσα  δεν τους  είπα.   Τα  καλά  λόγια  που  δεν  άκουσαν. Τους  τα  λέω  με  τη  σκέψη  μου.  Από  μέσα  μου.  

ΣΑΣ  τα  λέω.