Μουσείο της Ακρόπολης
Άσκηση γραμματικής πολλαπλών επιλογών στο τέλος του κειμένου
Βαθμός δυσκολίας του κειμένου : 1 2 3 4
Συντακτικά φαινόμενα : υποθετικοί λόγοι
Κείμενο
ΣΩ. Φρόνησιν ἄρα φαμὲν ἀρετὴν εἶναι͵ ἤτοι σύμπασαν ἢ μέρος τι; ΜΕΝ. Δοκεῖ μοι καλῶς λέγεσθαι͵ ὦ Σώκρατες͵ τὰ λεγόμενα. ΣΩ. Οὐκοῦν εἰ ταῦτα οὕτως ἔχει͵ οὐκ ἂν εἶεν φύσει οἱ ἀγαθοί. ΜΕΝ. Οὔ μοι δοκεῖ. ΣΩ. Καὶ γὰρ ἄν που καὶ τόδ΄ ἦν· εἰ φύσει οἱ ἀγαθοὶ ἐγίγνοντο͵ ἦσάν που ἂν ἡμῖν οἳ ἐγίγνωσκον τῶν νέων τοὺς ἀγαθοὺς τὰς φύσεις͵ οὓς ἡμεῖς ἂν παραλαβόντες ἐκείνων ἀποφηνάντων ἐφυλάττομεν ἂν ἐν ἀκροπόλει͵ κατασημηνάμενοι πολὺ μᾶλλον ἢ τὸ χρυσίον͵ ἵνα μηδεὶς αὐτοὺς διέφθειρεν͵ ἀλλ΄ ἐπειδὴ ἀφίκοιντο εἰς τὴν ἡλικίαν͵ χρήσιμοι γίγνοιντο ταῖς πόλεσι. ΜΕΝ. Εἰκός γέ τοι͵ ὦ Σώκρατες. ΣΩ. Ἆρ΄ οὖν ἐπειδὴ οὐ φύσει οἱ ἀγαθοὶ ἀγαθοὶ γίγνονται͵ ἆρα μαθήσει; ΜΕΝ. Δοκεῖ μοι ἤδη ἀναγκαῖον εἶναι· καὶ δῆλον͵ ὦ Σώκρατες͵ κατὰ τὴν ὑπόθεσιν͵ εἴπερ ἐπιστήμη ἐστὶν ἀρετή͵ ὅτι διδακτόν ἐστιν.
Εισαγωγικό σημείωμα
Στο έργο του Πλάτωνα «Μένων» ο Σωκράτης συζητά με το μαθητή του σοφιστή Γοργία, το Μένωνα. Ο Μένων, 19 ετών, Θεσσαλός αριστοκράτης, έρχεται στην Αθήνα για να ζητήσει στρατιωτική ενίσχυση εναντίον του τυραννικού καθεστώτος που έχει επιβληθεί στις θεσσαλικές πόλεις από το Φεραίο Λυκόφρονα. Ο Μένων, συχνάζοντας στο χώρο των γυμναστηρίων, γνωρίζει το Σωκράτη τον οποίο θαύμαζε από την εποχή που μαθήτευε στη ρητορική σχολή του σοφιστή Γοργία. Με το Σωκράτη αρχίζει ένα διάλογο στον οποίο συμμετέχουν, ο Άνυτος (ο κατήγορος του Σωκράτη) και ένας δούλος. Το θέμα που εξετάζεται είναι η αρετή. Τι είναι η αρετή ; Πώς αποκτάται ; Είναι διδακτή; Ποιοι μπορούν να τη διδάξουν ; Η υπόθεση του έργου διαδραματίζεται το 403 π.χ.
Λεξιλόγιο
ἤτοι … ἢ : ή ... ή
οὐκοῦν : λοιπόν
που : κάπου, κατά κάποιο τρόπο, πιθανόν, ίσως
ἀποφαίνομαι : εκφέρω, εκφράζω τη γνώμη μου
κατασημαίνομαι : σφραγίζω καλά με σφραγίδα
ἡλικία, ἡ : η κατάλληλη ηλικία
ἐπιστήμη, ἡ : γνώση
Ανιχνευτικά ερωτήματα για την κατανόηση του κειμένου
Ο Σωκράτης υποστηρίζει ότι η αρετή διδάσκεται ή ότι είναι έμφυτη ;
Ποιο είναι το επιχείρημά του ;
Συντακτικές επισημάνσεις
φρόνησιν : κατηγορούμενο
λέγεσθαι : ειδικό απαρέμφατο σε θέση υποκειμένου στο απρόσωπο ρήμα
«δοκεῖ»
τὰ λεγόμενα : επιθετική μετοχή σε θέση υποκειμένου στο «λέγεσθαι»
τόδ΄ : υποκείμενο
φύσει : δοτική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
οἳ ἐγίγνωσκον τῶν νέων τοὺς ἀγαθοὺς τὰς φύσεις : δευτερεύουσα αναφορική πρόταση σε θέση υποκειμένου στο «ἦσάν ἂν»
τῶν νέων : γενική διαιρετική
τὰς φύσεις : αιτιατική ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο «τοὺς ἀγαθοὺς»
ἀποφηνάντων : γενική απόλυτη χρονική μετοχή.
τὸ χρυσίον : αντικείμενο στο «κατασημηνάμενοι» και β όρος σύγκρισης
ἐπειδὴ ἀφίκοιντο εἰς τὴν ἡλικίαν : δευτερεύουσα χρονική πρόταση
ταῖς πόλεσι : δοτική αντικειμενική στο «χρήσιμοι»
ἀγαθοὶ : κατηγορούμενο
μαθήσει : δοτική του τρόπου
ἀναγκαῖον εἶναι : ειδικό απαρέμφατο σε θέση υποκειμένου στο απρόσωπο ρήμα «Δοκεῖ»
ἐπιστήμη : κατηγορούμενο
ὅτι διδακτόν ἐστιν : ειδική πρόταση σε θέση υποκειμένου στην απρόσωπη έκφραση « δῆλον ἐστί»
Μετάφραση
ΣΩ. Υποστηρίζουμε λοιπόν ότι η αρετή είναι φρόνηση ή όλη ή κάποιο μέρος της; ΜΕΝ. Μου φαίνεται, Σωκράτη, ότι καλώς λέγονται τα λεγόμενα. ΣΩ. Αν λοιπόν αυτά έχουν έτσι, δεν είναι δυνατόν να γίνονται εκ φύσεως οι ενάρετοι. ΜΕΝ. Δεν το νομίζω. ΣΩ. Γιατί θα συνέβαινε ίσως και αυτό. Αν οι ενάρετοι γεννιούνταν ενάρετοι, θα υπήρχαν ανάμεσά μας αυτοί που θα αντιλαμβάνονταν όσους από τους νέους ήταν ενάρετοι στη φύση τους, τους οποίους εμείς, αφού θα παραλαμβάναμε, μετά την εκφορά της γνώμης εκείνων, θα τους φυλάγαμε στην ακρόπολη, αφού τους σφραγίζαμε καλά πολύ περισσότερο από ό,τι το χρυσάφι, για να μην τους διαφθείρει κανείς και όταν έφταναν στην κατάλληλη ηλικία, θα ήταν χρήσιμοι στις πόλεις. ΜΕΝ. Λογικό, βέβαια, Σωκράτη. ΣΩ. Οι ενάρετοι, αφού δε γεννιούνται ενάρετοι, άραγε γίνονται ενάρετοι με τη μάθηση ; ΜΕΝ. Νομίζω ότι αναγκαία αυτό προκύπτει. Και είναι φανερό, Σωκράτη, σύμφωνα με την υπόθεση, ότι, αν η αρετή είναι γνώση, είναι διδακτή.
Άσκηση
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου