Ελβετικό σαλέ στη Μύκονο, μοιάζει σύντομο ανέκδοτο, είναι όμως μια θλιβερή πραγματικότητα, αφού η άναρχη ανοικοδόμηση και η κερδοσκοπική προσέγγιση του κτισμένου περιβάλλοντος έχουν μετατρέψει συχνά στη χώρα μας άλλοτε παραδεισένια τοπία σε κακόγουστα σκηνικά χολιγουντιανής ταινίας.
Το αποτέλεσμα είναι, ταξιδεύοντας στην περιφέρεια με αφορμή τις θερινές διακοπές και αντικρίζοντας κάποιο καινούργιο αρχιτεκτονικό τερατούργημα, να διαπιστώνουμε ότι κάθε πέρσι και καλύτερα. Παρόμοιες οι συνθήκες στις πόλεις, όπου η έλλειψη σχεδιασμού, η αυθαίρετη δόμηση και η προκάτ λογική αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της πολεοδομικής ανάπτυξης. Αν σε αυτά προσθέσουμε ότι τις περισσότερες φορές κύριος σκοπός των κρατικών παρεμβάσεων στο κτισμένο περιβάλλον είναι η εξοικονόμηση πόρων και η ανάπτυξη των πελατειακών σχέσεων, κατανοούμε ότι υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στη νεοελληνική αισθητική και τη μάλλον αμφιλεγόμενη ηθική πολλών συμπατριωτών μας.
Πρόσφατο παράδειγμα η τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων, που προτείνει η κυβέρνηση και έρχεται να νομιμοποιήσει αισθητικά εγκλήματα που διέπραξαν μες στον χρόνο νοικοκυραίοι και εργολάβοι στο όνομα της βολής τους και της κερδοσκοπίας αντίστοιχα.
«Καθένας έχει τον παράδεισο που του αξίζει» είναι ο τίτλος ενός γνωστού διηγήματος του Οκτάβιο Παζ 1, και ο παράδεισος που αξίζει στον σύγχρονο Έλληνα μάλλον μοιάζει περισσότερο με κόλαση. Έτσι, τόνοι μπετόν, απειλητικές πολυώροφες πολυκατοικίες, παραβιασμένες αμμουδιές, κτισμένα δάση και σκουπίδια αποτελούν μόνον ορισμένα από τα συστατικά ενός εκρηκτικού κοκτέιλ που απειλεί να εξαφανίσει για πάντα την ποιότητα από την καθημερινότητά μας.
Πίσω στον χρόνο αναζητούμε τις ρίζες του προβλήματος […] . Με λίγα λόγια, πρόκειται για ένα έγκλημα διαρκείας, που ολοκληρώνεται σήμερα στην εποχή του real estate και έχει κυρίους υπεύθυνους τους εκάστοτε κυβερνώντες και θύματα - θύτες τους Έλληνες πολίτες.
Είναι σαφές ότι η παρανομία και η κακοποίηση του περιβάλλοντος δεν γνωρίζουν κάστες ούτε οικονομικά στρώματα, και μία ακόμη απόδειξη είναι ο οικισμός αξιωματικών που κατασκευάστηκε πρόσφατα στην καρδιά του Υμηττού, χωρίς οικοδομική άδεια και άδεια από το δασαρχείο, και αποτελεί μία ακόμη τσιμεντένια «όαση» ανάμεσα στα πεύκα. Γεγονός που, μεταξύ των άλλων, επιβεβαιώνει και τις υποψίες όσων ισχυρίζονται ότι οι φωτιές είναι και θα παραμείνουν ο βασικός μηχανισμός πολεοδομικής ανάπτυξης.
Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού ισχύει επίσης στην Ελλάδα, και μια τροχοβίλα στην παραλία ενδέχεται να μετατραπεί σύντομα σε ένα εξοχικό με τα όλα του, ευρύχωρο και σε άμεση επαφή με το κύμα.
Είναι πολλά τα παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση, όπως και τα κενά της νομοθεσίας, που, παρά ταύτα, κρίνεται από τους ειδικούς ως εξαιρετικά και χωρίς λόγο πολύπλοκη, σε σχέση με εκείνη πολλών ευρωπαϊκών χωρών, με αποτέλεσμα να ανοίγεται σε πολλαπλές ερμηνείες και να ευνοεί τις παρατυπίες.
Υπάρχουν όμως ελπίδες για το μέλλον; Οι πιο αισιόδοξοι πιστεύουν ότι η κατάκτηση ενός άλλου επιπέδου κοινωνικής συνείδησης θα υπερισχύσει της κακογουστιάς και της λογικής της κερδοσκοπίας και του νεοπλουτισμού, ωστόσο είναι πολλοί εκείνοι που πιστεύουν ότι η ζημιά έχει γίνει και μόνο με τολμηρά, αλλά και συνάμα εξαιρετικά αντιλαϊκά μέτρα, όπως είναι οι μαζικές κατεδαφίσεις, μπορεί να λυθεί το πρόβλημα.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Αν εξακολουθήσουμε να κινούμαστε στην ίδια κατεύθυνση, κινδυνεύουμε να χάσει η χώρα μας την αίγλη που της χαρίζουν οι σπάνιες φυσικές ομορφιές της και η πλούσια ιστορία της. Και αυτό ισχύει τόσο για τους κατοίκους της όσο και για εκείνους που κάθε χρόνο την επισκέπτονται.
Ελιζαμπέττα Καζαλότι
Εφημερίδα Ελευθεροτυπία
1. Οκτάβιο Παζ : Θεωρείται ένας απ' τους πιο σημαντικούς ποιητές και θεωρητικούς της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας. Το 1990 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου