Παρασκευή 25 Μαρτίου 2011

Ο αθλητικός Φρανκενστάιν «πουλάει»


H Αμερικανίδα Μάριον Τζόουνς, μια από τις μεγαλύτερες αθλήτριες στίβου που έχει αναδείξει ο παγκόσμιος αθλητισμός και της οποίας τα κατορθώματα έχουν διαγραφεί ως μη γενόμενα από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου IAAF.

Η μεγαλύτερη επιτυχία της Τζόουνς και αυτή που την έκανε γνωστή στην υφήλιο είναι η κατάκτηση 5 Ολυμπιακών χρυσών μεταλλίων στην Ολυμπιάδα του Σίδνεϊ το 2000 στα 5 αγωνίσματα που έλαβε μέρος (μήκος, 100μ, 200μ και τις αντίστοιχες σκυταλοδρομίες).

Η  Τζόουνς ενεπλάκη στο σκάνδαλο «BALCO» και αναγκάστηκε να ομολογήσει ότι έκανε χρήση αναβολικών από την Ολυμπιάδα του Σίδνεϊ και μετά. Αποτέλεσμα η αφαίρεση όλων των μεταλλίων και των συμμετοχών από το Σεπτέμβρη του 2000 μέχρι και το 2007, οπότε και ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει το στίβο.Ακολούθησε η φυλάκιση  6 μηνών. Αυτή τη στιγμή στα επίσημα αποτελέσματα της IAAF η αθλήτρια Μάριον Τζόουνς έχει σχεδόν διαγραφεί…   

 Δεν υπάρχει αγωνιστικό προσόν που να μην αυξάνεται με το ντόπινγκ. Υπάρχει ντόπινγκ για ταχύτητα, αντοχή, δύναμη, αυτοπεποίθηση, μαχητικότητα, αυτοσυγκέντρωση, προσήλωση, σταθερότητα χεριού. Υπάρχει ακόμα μέθοδος που αναστέλλει την ανάπτυξη του ανθρώπινου σώματος. Αυτό αφορά τις αθλήτριες γυμναστικής, που όταν το σώμα τους ψηλώσει, βαρύνει, αναπτύξει μαστούς και γλουτούς, χάνει την ευκινησία που απαιτεί το αγώνισμα. Τότε η σταδιοδρομία της αθλήτριας τελειώνει.

Η επιστήμη προοδεύει. Σε λίγο, χειρουργική και γενετική θα μεγαλώνουν τα πέλματα των κολυμβητών, θα ψηλώνουν τους μπασκετμπολίστες, θα μακραίνουν το δεξί χέρι των σφαιροβόλων. Φαίνονται, ίσως, υπερβολικά, αλλά σε πειραματόζωα πολλά έχουν ήδη γίνει. Αφού, λοιπόν, ο αθλητισμός έγινε show business, και το αγώνισμα παράσταση, αν οι θεατές το ζητήσουν, η παράσταση γκραν γκινιόλ μπαίνει στο πρόγραμμα. Αν πουλάει, ο αθλητικός Φρανκενστάιν προσεχώς  εισέρχεται  στο  τερέν...


O άνθρωπος έμαθε να παρανομεί, να κοροϊδεύει, να κρύβεται. Έμαθε στη δύσκολη στιγμή να ψάχνει για το χάπι. Χάπι, όχι πια για να γκρεμίσει τα ρεκόρ αλλά για απλές λειτουργίες της καθημερινής ζωής. Την περίοδο που οι αθλητές είναι «θετικοί», κρύβονται. Δηλώνουν ψεύτικα ονόματα στα ξενοδοχεία, λένε ότι λείπουν σε ταξίδι, ενώ πολλά προπονητήρια έχουν  πόρτα  διαφυγής  για  να  φυγαδευτούν  σαν  κακοποιοί

Με τη χρήση φαρμάκων οι μύες διογκώνονται και οι αθλητικές ικανότητες πολλαπλασιάζονται, όμως ο χαρακτήρας και η ψυχική υγεία ακρωτηριάζονται. 

Το ντόπινγκ καταργεί τον αθλητισμό. Και να γιατί: Ο αθλητικός αγώνας γίνεται για δύο λόγους. Πρώτον, να κερδίζει ο καλύτερος. Δεύτερον, να γίνονται καλύτεροι όλοι οι συμμετέχοντες, καλύτεροι σε σώμα, νου, ψυχή και χαρακτήρα. Αυτή είναι η ολυμπιακή φιλοσοφία, η παιδαγωγική διάσταση του αθλητισμού, όπου η βελτίωση ακολουθεί τον αθλητή και έξω από την κονίστρα, σ' όλη του τη ζωή.

Όμως, με το ντόπινγκ δεν κερδίζει ο καλύτερος αλλά ο καλύτερα «φτιαγμένος». Έτσι, ο πρώτος αθλητικός σκοπός καταργείται. Όσον αφορά τον δεύτερο σκοπό, τη βελτίωση των συμμετεχόντων, η βελτίωση που καταγράφεται είναι πλασματική. Δεν αφορά τον άνθρωπο αλλά το φάρμακο, διαρκεί όσο και η επίδρασή του και όταν αυτή παρέλθει, ο άνθρωπος είναι  χειρότερος  απ ' ό,τι  πριν  από  τη «θεραπεία».

Χαρακτήρας και ψυχική υγεία έχουν ακρωτηριασθεί. Ο άνθρωπος έμαθε να παρανομεί, να κοροϊδεύει τον κόσμο, να κρύβεται. Έμαθε στη δύσκολη στιγμή, σήμερα στο αγώνισμα, αύριο στη ζωή, αντί να σκύβει μέσα του, να κινητοποιεί τις δικές του δυνάμεις και να αντεπεξέρχεται, να ψάχνει κάθε φορά για «χάπι», για έξωθεν βοήθεια. Χάπι, όχι πια για να γκρεμίσει τα ρεκόρ, αλλά για απλές λειτουργίες φυσιολογικού ανθρώπου. Να κάνει έρωτα, να μιλήσει στον προϊστάμενο, να αισθανθεί άνετα με την παρέα του, να χωνέψει το φαγητό που έφαγε. Έχει γίνει άτομο εξαρτημένο και ανασφαλές, άτομο με πρόβλημα ταυτότητας.

Στη βιολογική υγεία, είναι γνωστές οι βλάβες στο μυοσκελετικό και στο καρδιαγγειακό σύστημα, που με το ντόπινγκ λειτουργούν με φορτίσεις δυσανάλογες προς τις προδιαγραφές τους. Στο ενδοκρινικό σύστημα, το πλημμύρισμα του οργανισμού με υποκατάστατα ορμονών οδηγεί σε ατροφία, υπόστροφη ή όχι, τους αδένες που φυσιολογικά τις παράγουν. Όταν στη Σεούλ πιάστηκε ντοπέ γνωστός Ολυμπιονίκης, εκτός από τα συνθετικά ανδρογόνα, μετρήθηκε στα ούρα και η φυσιολογική του τεστοστερόνη. Ήταν 1/20 του φυσιολογικού! Εκείνος ο επιβλητικός γίγας είχε πλέον όρχεις μεγέθους φακής.

Στις γυναίκες προκαλούνται μόνιμες αλλοιώσεις, στη φωνή, στην τριχοφυΐα, στο μέγεθος της κλειτορίδας. Αναφέρονται, ακόμη, προβλήματα τεκνοποίησης, καθώς και γεννήσεις ελαττωματικών παιδιών.

Το τέλος...
Θάνατοι, τέλος, από το ντόπινγκ. Ο αριθμός δεν μπορεί να υπολογισθεί με ακρίβεια. Είναι δύσκολο να αποδειχθεί αιτιολογική σχέση μεταξύ θανάτου και λήψης κάποιας ουσίας. Γιατί πρέπει πρώτα να αποδειχθεί η λήψη της ουσίας, και κατόπιν η μακροπρόθεσμη σχέση της με τον συγκεκριμένο θάνατο. Αλλά αν αυτό ήταν εφικτό, θα είχαμε και αποτελεσματικό αντιντόπινγκ κοντρόλ. Ενώ δεν έχουμε.

Παρ' όλ' αυτά, στη βιβλιογραφία καταγράφονται τουλάχιστον 70 θάνατοι αποδεδειγμένα οφειλόμενοι στο ντόπινγκ. Εκεί δεν περιλαμβάνονται θάνατοι όπως της μεγάλης Αμερικανίδας πρωταθλήτριας που χάθηκε προσφάτως. Εκεί δεν είχε αποδειχθεί ντόπινγκ εν ζωή, πως ν' αποδεχθεί 10 χρόνια αργότερα; Η σχέση τέτοιων θανάτων με το ντόπινγκ πιθανολογείται.

Έχουμε, λοιπόν, 70 αποδεδειγμένους θανάτους και πάμπολλους πιθανολογούμενους. Έχουμε και μια στατιστική από χώρα του τέως υπαρκτού σοσιαλισμού, που λέει πως από τους παλαιούς πρωταθλητές της, που σήμερα θα ήταν ηλικίας 60-65 ετών, ζούνε λιγότεροι από τους μισούς! Αν αυτό αληθεύει, τότε η σύγκριση της θνητότητας αυτής της ομάδας με αυτή του γενικού πληθυσμού της ίδιας χώρας προκαλεί δέος.

Αντιντόπινγκ   κοντρόλ
Καλλιεργείται η εντύπωση πως η απάντηση στο ντόπινγκ είναι το αντιντόπινγκ κοντρόλ. Πως τη λύση θα μας τη δώσουν οι γιατροί! Παραμύθια... Το αντιντόπινγκ κοντρόλ είναι η απάντηση στο ντόπινγκ όσο η ανίχνευση δακτυλικών αποτυπωμάτων είναι η απάντηση στο πρόβλημα της εγκληματικότητας. Κι αυτό, αν το αντιντόπινγκ κοντρόλ γινόταν και σωστά. Γιατί ούτε καν αυτό συμβαίνει.

Όπως γίνεται σήμερα, το αντιντόπινγκ κοντρόλ δεν πιάνει ούτε έναν στους πεντακόσιους ντοπαρισμένους. Δεν αφορά όλες τις μεθόδους ντόπινγκ αλλά μόνο τις επίσημα απαγορευμένες. Δεν αφορά όλους τους αθλητές αλλά γίνεται επιλεκτικά. Αφορά μόνο τα ούρα, και συνήθως δεν γίνεται σε ώρα που αυτά θα ήταν θετικά στις παραπάνω ουσίες, και μάλιστα σε πυκνότητα ανώτερη της επιτρεπομένης. Ο τρόπος διεξαγωγής του κοντρόλ είναι συχνά  λανθασμένος, ακούσια, συχνά όμως και εκούσια.

 Υπάρχουν δύο είδη κοντρόλ: προγραμματισμένο και αιφνιδιαστικό. Το πρώτο γίνεται σε προγραμματισμένους αγώνες, δηλαδή σε τόπο και χρόνο γνωστούς εκ των προτέρων. Έτσι, είναι γνωστό πόσες μέρες πριν πρέπει να διακοπεί το ντόπινγκ, πότε πρέπει να ληφθεί η «μάσκα», το αντίδοτο, ώστε την ώρα της ουροληψίας το δείγμα να έχει αρνητικοποιηθεί. Έχει δηλωθεί επίσημα πως στο προγραμματισμένο κοντρόλ «μόνο απρόσεκτοι ή κακά πληροφορημένοι»  μπορεί να πιαστούν.

Στο αιφνιδιαστικό κοντρόλ, η ουροληψία γίνεται απροειδοποίητα ως προς τόπο και χρόνο. Καίτοι, κατά τ' άλλα, ισχύουν οι ίδιοι περιορισμοί όπως και στο προγραμματισμένο, η αιφνιδιαστική  ουροληψία  θα ήταν θεωρητικά αποτελεσματικότερη. Στην πράξη, δεν είναι.

Την περίοδο που οι αθλητές είναι «θετικοί», κρύβονται. Δηλώνουν ότι λείπουν ταξίδι ή, πράγματι, προπονούνται εκτός έδρας, στο εξωτερικό. Στα ξενοδοχεία δηλώνονται με ψεύτικα ονόματα. Πολλά προπονητήρια έχουν πόρτα διαφυγής. Απ' έξω υπάρχουν τσιλιαδόροι. Αν χρειασθεί, οι αθλητές φυγαδεύονται σαν κακοποιοί. Ελεγκτές έχουν προπηλακισθεί ή υποστεί εκβιασμούς. Υπάρχουν και κρούσματα συμπαιγνίας ελεγχόντων και ελεγχομένων, με προσυμφωνημένο χρόνο και τόπο «αιφνιδιαστικής» ουροληψίας.

Τι κάνουν οι υπερκείμενες Αρχές; Αυτές έχουν υποβαθμισθεί σε φορείς προετοιμασίας αθλητών που κρίνονται από τα τεχνικά αποτελέσματα των αγώνων. Συνεπώς, συμμετέχουν στην κοροϊδία. Στα λόγια, θερμοί κήρυκες της Ολυμπιακής Ιδέας, ορκισμένοι εχθροί του ντόπινγκ. Στα έργα, στην καλύτερη περίπτωση, αδρανούν. Συχνά συγκαλύπτουν ή και συνεργούν. Το μόνο που κάνει σήμερα το αντιντόπινγκ κοντρόλ είναι το «ξέπλυμα» του ντόπινγκ, όπως είπε ένας εκλεκτός δημοσιογράφος μας.  […]

Ποινές
Αυτονόητο πως η βαρύτητα της ποινής είναι ανάλογη της βαρύτητας του παραπτώματος. Βλέπουμε, όμως, πως οι ποινές του ντόπινγκ προοδευτικά μειώνονται. Άρχισαν από ισόβιο αποκλεισμό, μειώθηκαν σε κάποια χρόνια, μετά σε κάποιους μήνες. Σε λίγο θα είναι επίπληξη ή τράβηγμα του αυτιού. Όταν ξαναπιαστεί, ο υπότροπος τιμωρείται αυστηρότερα. (Όταν...).

Τόσο σοβαρό θεωρούν οι αρμόδιοι το ντόπινγκ, και τόσο σοβαρά προτίθενται να το θεραπεύσουν. Πώς, όμως, να 'ταν αλλιώς, αφού οι αρμόδιοι από πατριάρχες του αθλητισμού κατάντησαν διαχειριστές τσίρκου; Τσίρκου που ύψιστη προτεραιότητα έχει την τηλεθεαματικότητα της παράστασης; Ποιος λογαριάζει τότε την αθλητική ιδέα και τους αθλητές;

Όμως, αν το ντόπινγκ, ο δόλος γενικότερα, είναι η εσχάτη προδοσία της αθλητικής ιδέας, πρέπει να επισύρει και την εσχάτη των ποινών. Και η εσχάτη των αθλητικών ποινών είναι η ισόβια απομάκρυνση από την αθλητική οικογένεια κάθε αυτουργού, φυσικού και ηθικού.

Κίνητρα
Τελευταίο αλλά και πιο ουσιώδες. Αν δεν αντιμετωπισθεί το αίτιο, το κίνητρο του ντόπινγκ, όλα τα άλλα είναι ματαιοπονία.
Γιατί ντοπάρονται οι αθλητές; Πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται κυκλοφορούν εδώ και εξήντα χρόνια. Οι αναβολικές και διεγερτικές τους ιδιότητες ήταν γνωστές από τότε. Γιατί τότε δεν τα έπαιρνε κανείς, και σήμερα σχεδόν όλοι;

Γιατί οι μισοί τουλάχιστον Αμερικανοί πρωταθλητές θα διακινδύνευαν, όπως είπαν, την υγεία, ακόμα και τη ζωή τους για ένα ολυμπιακό μετάλλιο; Γιατί Έλληνες μαθητές ντοπάρονται όχι για ολυμπιακό μετάλλιο αλλά για νίκη σε σχολικούς αγώνες; Γιατί έφθασαν γονείς να ντοπάρουν τα παιδιά τους;

Ηθική ικανοποίηση; Πόσοι άραγε την αισθάνονται, κλέβοντας τον συναθλητή τους; Κοινωνική καταξίωση; Σήμερα που κάθε επίδοση συνοδεύεται από ένα μεγάλο ερωτηματικό; Που όλο και περισσότεροι καταλαβαίνουν πως το αθλητικό θέαμα κατάντησε τσίρκο; Με όλο τον σεβασμό στο επάγγελμά τους, πόσο καταξιωμένοι κοινωνικά είναι ο θαυματοποιός, ο ζογκλέρ, ο πρωταθλητής του κατς;

Κύριο αίτιο του ντόπινγκ, του αθλητικού δόλου γενικότερα, είναι το χρήμα, κάθε λογής υλικό όφελος. Χρηματικά έπαθλα, μεταγραφές, πριμ, οδοιπορικά, αργομισθίες, διαφημιστικά συμβόλαια, εικονική στρατιωτική θητεία, άνευ εξετάσεων εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Αυτή η διαπίστωση δεν είναι τωρινή. Είναι τόσο παλιά όσο και η λύση του προβλήματος.

Η λύση δόθηκε εδώ στην Ελλάδα πριν από είκοσι επτά αιώνες με τον Ολυμπισμό: απαλλαγή από τον δόλο προϋποθέτει απαλλαγή από το κίνητρο. Το έπαθλο, λοιπόν, δεν έχει αξία χρηματική αλλά συμβολική. Ένα στεφάνι από κότινο, από κλαδί αγριελιάς. Τα Ολύμπια ήταν ο πρώτος «στεφανίτης», ο πρώτος «ερασιτεχνικός» αγώνας στην παγκόσμια ιστορία.

Διαχρονική αλήθεια ο Ολυμπισμός και εξαιρετικά επίκαιρη. Και σήμερα, όπως και τότε, όσο υπάρχει υλικό κίνητρο, όσο η νίκη εξαργυρώνεται, όλοι οι κανονισμοί, οι όρκοι, η αστυνόμευση και οι ποινές δεν αρκούν για να ξεριζώσουν τον αθλητικό δόλο. Η απάντηση στο ντόπινγκ δεν είναι το αντιντόπινγκ κοντρόλ.

Η απάντηση στο ντόπινγκ είναι ο ερασιτεχνικός αθλητισμός.
Αυτή η απλή αλήθεια αποσιωπάται πλέον επιμελώς. Τσιμουδιά δεν βγαίνει για την πραγματική αιτία και λύση του προβλήματος. Οι σύγχρονοι ιθύνοντες διέγραψαν επίσημα από το ολυμπιακό λεξιλόγιο τις λέξεις «ερασιτέχνης» και «ερασιτεχνισμός». Είναι βλασφημία η χρησιμοποίησή τους στα σύγχρονα ολυμπιακά φόρα.

Η IAAF για να μην αλλάξει τον τίτλο της, που είναι Διεθνής Ομοσπονδία Ερασιτεχνικού Αθλητισμού, όρισε τον ερασιτέχνη ως εξής: «Ερασιτέχνης είναι εκείνος που συμμορφώνεται με τους κανονισμούς της Ομοσπονδίας». Μ' άλλα λόγια, ερασιτέχνης είναι ό,τι θα λέω εγώ. Έτσι προχώρησε στην καθιέρωση αγώνων Γκραν Πρι, όπου για έπαθλο 1.000.000 δολαρίων οι αθλητές τρέχουν μαγνητισμένοι πίσω από ένα «λαγό», μετατρέποντας έτσι τους αγώνες σε κυνοδρομίες, τους υπέροχους δρόμους αντοχής σε  θλιβερά  τεστ  κοπώσεως.

Η Ελλάδα, που γέννησε τον Ολυμπισμό, τον κατήργησε πρόσφατα διά νόμου: Ο τελευταίος νόμος περί αθλητισμού περιέχει έναν τιμοκατάλογο, ο οποίος κοστολογεί τις αθλητικές επιτυχίες κατά κατηγορία. Από 65.000.000 δραχμές για πρώτη νίκη σε θερινούς Ολυμπιακούς, μέχρι 500.000 δραχμές για έκτη νίκη σε Πανευρωπαϊκούς Εφήβων. Κατά τα άλλα, το 2004, η πατρίδα μας «θα αναβαπτίσει τους αγώνες στο Ολυμπιακό Ιδεώδες»...

Συμπέρασμα
Όσο στα μέτρα που κάθε φορά ανακοινώνονται κατά του ντόπινγκ δεν γίνεται αναφορά στον ερασιτεχνισμό, να ξέρουμε πως κάποιος μας κοροϊδεύει. Όταν υπάρξει σοβαρή πρόθεση επιστροφής στον ερασιτεχνικό αθλητισμό, τότε ν' αρχίζουμε να ελπίζουμε πως θ' απαλλαγούμε και από το ντόπινγκ. Πως οι αγώνες θα ξαναέχουν αξιοπιστία, και θα κερδίζει ο καλύτερος. Πως με την άθληση οι άνθρωποι θα γίνονται καλύτεροι. Πως οι αγώνες θα είναι Ολυμπιακοί κατ' ουσία, και όχι κατ' όνομα.
Δύσκολο εγχείρημα αλλά σπουδαίο. Ποιος θα σημάνει προσκλητήριο;

Ο Γιάννης  Κοΐνης  είναι  χειρουργός,  παλαιός βαλκανιονίκης
Εφημερίδα   Τα  Νέα

Δεν υπάρχουν σχόλια: