Διαδραστική άσκηση στο τέλος του κειμένου
1. […] Στο Διαδίκτυο αυτός ο έλεγχος της πραγματικότητας, όταν δεν απουσιάζει, είναι περιορισμένος ή στρεβλός. Ο κάθε χρήστης – να μια λέξη που χωρίς να θέλει μας πάει αλλού – έχει τη δυνατότητα να επιλέγει έναν φανταστικό εαυτό και να τον διατηρεί ή να τον αλλάζει κατά βούληση, να τον εισάγει ή να τον αποσύρει όποτε θέλει, να κάνει ή να ξε-κάνει πράγματα, στα διάφορα παιχνίδια, χωρίς εμπόδια αλλά και χωρίς επιπτώσεις στην πραγματική του ζωή, να επινοεί τους άλλους, να τους μετακινεί ή να τους «σβήνει» (μόνο από το ίδιο το Διαδίκτυο δεν μπορεί τίποτε να σβήσει), να κάνει «φιλίες» με άτομα που αν τα γνώριζε ή αν τον γνώριζαν δεν θα τον έκαναν ποτέ φίλο ή δεν θα τα συναναστρεφόταν ποτέ. Δίνει όμως από το άλλο μέρος και τη δυνατότητα, ιδιαίτερα σε άτομα κοινωνικά απομονωμένα ή με δυσκολίες στην πρώτη επαφή, για γνωριμίες που όχι σπάνια μπορεί να έχουν προεκτάσεις στην πραγματική ζωή. Υπάρχουν αληθινές φιλίες, ερωτικοί δεσμοί, ακόμη και γάμοι που ξεκίνησαν από το Διαδίκτυο. Είναι όμως γεγονός ότι η διαδικτυακή ομαδικότητα είναι πολύ διαφορετική από την άμεσα και αδιαμεσολάβητα διαπροσωπική. Είναι πιο αδέσμευτη και χαλαρή, περισσότερο εγωκεντρική και λιγότερο υποταγμένη στους περιορισμούς των αποστάσεων, του χρόνου, της ταυτότητας και της ετερότητας, άρα και της πραγματικότητας. Τα διάφορα φόρα αποτελούν τα κατ’ εξοχήν πρότυπά της. Πρόσφατα μια μαθήτρια τιμωρήθηκε με αποπομπή από το σχολείο της γιατί οργάνωσε στο Facebook μια «ομάδα» εναντίον της διευθύντριας με θέμα «Ναι, κι εγώ μισώ την Τάδε». Για να την υποστηρίξουν οι διαμαρτυρόμενοι συμμαθητές της οργάνωσαν και αυτοί στο Facebook μια άλλη «ομάδα» με θέμα «Θέλουμε τη συμμαθήτριά μας πίσω στο σχολείο» («Ελευθεροτυπία», 11.2.2010).
Σε έναν κόσμο όπου σε επίπεδο κοινωνικών σχέσεων τον χαρακτηρίζουν η έλλειψη ή η δυσκολία ουσιαστικής επικοινωνίας, η απομόνωση, η μοναξιά και η κοινωνική αποσύνδεση, το διαδικτυακό σύμπαν – όπως στο κοντινό παρελθόν η τηλεόραση – προσφέρει ίσως μια διέξοδο.
Πολλά παιδιά και νέοι παίζουν με τις ώρες σήμερα διάφορα διαδικτυακά παιχνίδια παρουσιάζοντας όλα σχεδόν τα χαρακτηριστικά των εξαρτήσεων από ουσίες: δεν αντέχουν την πραγματική πραγματικότητα και γι’ αυτό δεν αντέχουν να περάσει μέρα χωρίς να βρεθούν οκτώ, δέκα, ακόμη και δώδεκα ώρες μπροστά στον υπολογιστή, πράγμα που αντιστοιχεί βεβαίως στα στερητικά σύνδρομα που προκαλεί και η εξάρτηση από τα ναρκωτικά. Το «βύθισμα» στο παιχνίδι, με όλες τις παθολογικά «θεραπευτικές» του ιδιότητες για τον παίκτη – απόσπαση και ψυχολογική μόνωση από τις ανυπόφορες για ένα αδύναμο ή ελλειμματικό Εγώ ψυχικές πιέσεις και συγκρούσεις που προκαλεί ενίοτε η επαφή με το πραγματικό ανθρώπινο περιβάλλον –, είναι ανάλογο με τη «μαστούρα» των τοξικομανών. Σ' αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι αποδεδειγμένα (κοινωνικές, αλλά και για τον οργανισμό) βλαπτικές συνέπειες της καθ’ έξιν καταχρηστικής έκθεσης στο διαδικτυακό χώρο, που παραπέμπουν στα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα και στα προβλήματα υγείας που απειλούν τους τοξικομανείς. Αρκετά από αυτά τα παιδιά και τους νέους έρχονται σήμερα και ζητούν βοήθεια, με δική τους πρωτοβουλία ή με των οικείων τους, από εξειδικευμένες υπηρεσίες κέντρων, όπως το ΚΕΘΕΑ ή το «18 Άνω», που παραδοσιακά ασχολούνταν μόνο με την τοξικοεξάρτηση και τον αλκοολισμό, αλλά τα τελευταία χρόνια και με άλλες μορφές νοσηρών εξαρτήσεων, όπως ο τζόγος, η υπερφαγία και η εξάρτηση από το Διαδίκτυο.
ΚΛΗΜΗΣ ΝΑΥΡΙΔΗΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ
Βήμα ιδεών
2. Aνάμεσα στις νέες τεχνολογίες, η εκρηκτική ανάπτυξη της επιστήμης της πληροφορικής κατέχει προνομιακή θέση και έχει διανοίξει παγκοσμίως νέους ορίζοντες για τις υπηρεσίες Υγείας, δημόσιας διοίκησης, εκπαίδευσης, έρευνας και επικοινωνίας. Το Διαδίκτυο έχει αναδειχθεί σε ένα εξαιρετικά σημαντικό μέσο για προσωπική επικοινωνία, ακαδημαϊκή έρευνα, ανταλλαγή πληροφοριών και ψυχαγωγία, καθώς το 25,6% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι χρήστες του και ο ρυθμός διείσδυσής του στα έτη 2000-2009 είναι της τάξεως του 380,3%. Ενώ όμως τα θετικά στοιχεία του είναι πασιφανή, αυξάνεται διαρκώς η ανησυχία σχετικά με προβληματικές συμπεριφορές στο Διαδίκτυο, όπως ο εθισμός σε αυτό, που απασχολεί πλέον επιστήμονες διαφορετικών επιστημονικών πεδίων.
Η Κ.S. Υoung (1988), καθηγήτρια της Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, η οποία με τη ρηξικέλευθη έρευνά της έκανε γνωστό τον εθισμό στο Διαδίκτυο στο ευρύ κοινό, υποστηρίζει ότι πρόκειται για έναν όρο ο οποίος καλύπτει ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών και προβλημάτων ελέγχου των παρορμήσεων. Ταξινομείται σε πέντε ειδικούς υποτύπους: 1) Εθισμός στο διαδικτυακό σεξ: Καταναγκαστική χρήση ιστοσελίδων που απευθύνονται σε ενηλίκους για διαδικτυακό σεξ (cybersex) και διαδικτυακό πορνογραφικό υλικό (cyber porn). 2) Εθισμός στις διαδικτυακές σχέσεις: Υπερβολική ενασχόληση σε διαδικτυακές διαπροσωπικές σχέσεις. 3) Καθαροί καταναγκασμοί: Εμμονή στον τζόγο, στις αγορές ή στις συναλλαγές ημέρας. 4) Υπερβολική αναζήτηση πληροφοριών: Καταναγκαστική περιήγηση (σερφάρισμα) στο Διαδίκτυο ή καταναγκαστικές αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων. 5) Εθισμός στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές: Εμμονή στα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Η εξάπλωση του φαινομένου είναι παγκόσμια, αφορά όλες τις ηλικιακές και τις κοινωνικές ομάδες. Επί του παρόντος, εκτιμάται ότι περίπου 9 εκατ. αμερικανοί και 10 εκατ. κινέζοι πολίτες μπορούν να χαρακτηριστούν εθισμένοι στο Διαδίκτυο, με επιπτώσεις στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, που περιλαμβάνουν απώλεια ελέγχου των παρορμήσεων, έντονη επιθυμία για απόσυρση, κοινωνική απομόνωση, συζυγικά προβλήματα, ακαδημαϊκές αποτυχίες και οικονομικά χρέη. Η διαφορά μεταξύ διαταραχής εθισμού στο Διαδίκτυο και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών είναι εξαιρετικά λεπτή. Δεν έχει προσδιοριστεί αν η διαταραχή εθισμού στο Διαδίκτυο είναι ξεχωριστή συμπεριφορά ή αποτελεί μέρος κάποιας άλλης ψυχιατρικής διαταραχής. [...]
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΙΩΜΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΕΘΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Βήμα ιδεών
Άσκηση
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου