Σάββατο 2 Οκτωβρίου 2010

Ξενοφῶν, Ἀγησίλαος 1.10.2 - 1.10.12

Βαθμός δυσκολίας του κειμένου :1 2 3 4
Συντακτικό φαινόμενο : Παρατακτική και υποτακτική σύνδεση

Κείμενο
Τισσαφέρνης μὲν ὤμοσεν Ἀγησιλάῳ͵ εἰ σπείσαιτο ἕως ἔλθοιεν οὓς πέμψειε πρὸς βασιλέα ἀγγέλους͵ διαπράξεσθαι αὐτῷ ἀφεθῆναι αὐτονόμους τὰς ἐν τῇ Ἀσίᾳ πόλεις Ἑλληνίδας͵ Ἀγησίλαος δὲ ἀντώμοσε σπονδὰς ἄξειν ἀδόλως͵ ὁρισάμενος τῆς πράξεως τρεῖς μῆνας. Ὁ μὲν δὴ Τισσαφέρνης ἃ ὤμοσεν εὐθὺς ἐψεύσατο· ἀντὶ γὰρ τοῦ εἰρήνην πράττειν στράτευμα πολὺ παρὰ βασιλέως πρὸς ᾧ πρόσθεν εἶχε μετεπέμπετο. Ἀγησίλαος δὲ καίπερ αἰσθόμενος ταῦτα ὅμως ἐνέμεινε ταῖς σπονδαῖς. Ἐμοὶ οὖν τοῦτο πρῶτον καλὸν δοκεῖ διαπράξασθαι͵ ὅτι Τισσαφέρνην μὲν ἐμφανίσας ἐπίορκον ἄπιστον πᾶσιν ἐποίησεν͵ ἑαυτὸν δ΄ ἀντεπιδείξας πρῶτον μὲν ὅρκους ἐμπεδοῦντα͵ ἔπειτα συνθήκας μὴ ψευδόμενον͵ πάντας ἐποίησε καὶ Ἕλληνας καὶ βαρβάρους θαρροῦντας συντίθεσθαι ἑαυτῷ͵ εἴ τι βούλοιτο.
Ξενοφῶν, Ἀγησίλαος 1.10.2 - 1.10.12

Εισαγωγικό σημείωμα
Στο έργο του «Ἀγησίλαος» ο Ξενοφώντας εγκωμιάζει τον ομώνυμο Σπαρτιάτη βασιλιά, με τον οποίο συνδεόταν με προσωπική φιλία. Στο συγκεκριμένο χωρίο, παρουσιάζεται το ήθος του Σπαρτιάτη βασιλιά μέσα από την τήρηση της συμφωνίας που πραγματοποίησε με το σατράπη της Μικράς Ασίας Τισσαφέρνη και ενώ ο Τισσαφέρνης είχε αθετήσει το λόγο του.

Λεξιλόγιο
ὤμοσεν : ὄμνυμι + δοτική + απαρέμφατο : δίνω όρκο σε κάποιον ότι
σπείσαιτο:σπένδομαι:συνθηκολογώ, κάνω ειρήνη
ἄγγελος : αγγελιαφόρος
ὁρίζομαι : θέτω ως όριο
ἀντόμνυμι : ορκίζομαι και εγώ
διαπράττομαι : αποκτώ, κατορθώνω
σπονδὰς ἄγω : φυλάω, διατηρώ τις συνθήκες, την ειρήνη
μεταπέμπομαι:στέλνω και προσκαλώ
καίπερ + εναντιωματική μετοχή
ἄπιστον : μη πιστευτός, αναξόπιστος
ἐμπεδόω- ῶ : καθιστώ ασφαλές, βεβαιώνω, επικυρώνω
ἀντεπιδείκνυμι : επιδεικνύω και εγώ
ψεύδομαι + αιτιατ. προσώπου ή πράγματος : προδίδω, παραβαίνω το λόγο μου σχετικά με κάτι, παραποιώ, ξεγελώ με ψέματα
συντίθεμαί τινι : συντάσσομαι με κάποιον

Ανιχνευτικά   Ερωτήματα  για  την  κατανόηση  του  κειμένου
• Τι συμφώνησε ο Τισσαφέρνης με τον Αγησίλαο ;
• Ποια ήταν η συμπεριφορά του Τισσαφέρνη και ποια του  
   Αγησίλαου;
• Πώς αξιολογεί ο Ξενοφώντας τη συμπεριφορά του 
   Αγησίλαου;

Συντακτικές επισημάνσεις
Ἀγησιλάῳ, διαπράξεσθαι : αντικείμενα, έμμεσο και άμεσο, στο «ὤμοσεν».
ἕως ἔλθοιεν οὓς πέμψειε πρὸς βασιλέα ἀγγέλους : ἕως ἔλθοιεν ἄγγελοι οὓς πέμψειε πρὸς βασιλέα : αντίστροφη έλξη του αναφορικού. Η λέξη «ἀγγέλους» αντί να βρίσκεται σε πτώση ονομαστική όπως απαιτεί η σύνταξη (αφού είναι υποκείμενο στο «ἔλθοιεν») τίθεται σε πτώση αιτιατική, επειδή έλκεται από την αιτιατική «οὓς». Αλλάζει μάλιστα θέση και τίθεται μετά την αναφορική πρόταση.
αὐτονόμους : κατηγορούμενο στο υποκείμενο του «ἀφεθῆναι», «τὰς πόλεις»
ἃ ὤμοσεν : δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ως αντικείμενο στο «ἐψεύσατο»
στράτευμα : αντικείμενο στο «μετεπέμπετο»
πρὸς ᾧ πρόσθεν εἶχε : δευτερεύουσα αναφορική πρόταση
καίπερ αἰσθόμενος : εναντιωματική μετοχή
διαπράξασθαι : ειδικό απαρέμφατο σε θέση υποκειμένου στο απρόσωπο ρήμα « δοκεῖ ».
ὅτι Τισσαφέρνην μὲν ἐμφανίσας ...  πάντας ἐποίησε καὶ Ἕλληνας καὶ βαρβάρους θαρροῦντας συντίθεσθαι ἑαυτῷ : δύο δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις σε θέση επεξήγησης στο «τοῦτο»
ἐπίορκον : κατηγορούμενο
ἄπιστον : κατηγορούμενο
πᾶσιν : δοτική αντικειμενική στο «ἄπιστον»
ἐμπεδοῦντα, μὴ ψευδόμενον : κατηγορηματικές μετοχές συνημμένες στο αντικείμενο του «ἀντεπιδείξας», «ἑαυτὸν»
θαρροῦντας : τροπική μετοχή
ἑαυτῷ : αντικείμενο στο «συντίθεσθαι»

Μετάφραση
Ο Τισσαφέρνης υποσχέθηκε με όρκο στον Αγησίλαο ότι, αν έκανε ανακωχή, έως ότου επιστρέψουν οι αγγελιαφόροι που έστειλε στο βασιλιά, θα πετύχαινε να αφεθούν αυτόνομες οι ελληνικές πόλεις στην Ασία. Ο Αγησίλαος ορκίστηκε με τη σειρά του ότι θα τηρήσει τίμια τις συνθήκες ειρήνης, καθορίζοντας τη διάρκεια της συμφωνίας σε τρεις μήνες. Ο Τισσαφέρνης όμως παραβίασε αμέσως όσα υποσχέθηκε με τον όρκο του, γιατί, αντί να προσπαθήσει να κάνει ειρήνη, έστειλε και ζήτησε από το βασιλιά πολύ περισσότερο στράτευμα σε σχέση με αυτό που είχε πρωτύτερα. Ο Αγησίλαος, όμως, παρόλο που το κατάλαβε, συνέχισε να τηρεί την ανακωχή. Θεωρώ λοιπόν ότι αυτό ήταν η πρώτη του επιτυχία : παρουσίασε τον Τισσαφέρνη ως επίορκο και τον κατέστησε αναξιόπιστο σε όλους. Αντιθέτως, αφού παρουσίασε τον εαυτό του ως άνθρωπο που τηρεί τους όρκους και δεν αθετεί τα συμφωνημένα, έκανε τους πάντες, και τους Έλληνες και τους βαρβάρους, να συμπαραταχθούν με θάρρος στο πλευρό του, αν ήθελε να επιχειρήσει κάτι.

Δεν υπάρχουν σχόλια: