Κείμενο Θουκυδίδης, Ἰστορίαι, 2.57.1.1 - 2.57.2.3

ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ : 1 2 3 4
Συντακτικό φαινόμενο : Δευτερεύουσες Προτάσεις

Κείμενο

Ὅσον δὲ χρόνον οἵ τε Πελοποννήσιοι ἦσαν ἐν τῇ γῇ τῇ Ἀθηναίων καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐστράτευον ἐπὶ τῶν νεῶν͵ ἡ νόσος ἔν τε τῇ στρατιᾷ τοὺς Ἀθηναίους ἔφθειρε καὶ ἐν τῇ πόλει͵ ὥστε καὶ ἐλέχθη τοὺς Πελοποννησίους δείσαντας τὸ νόσημα͵ ὡς ἐπυνθάνοντο τῶν αὐτομόλων ὅτι ἐν τῇ πόλει εἴη καὶ θάπτοντας ἅμα ᾐσθάνοντο͵ θᾶσσον ἐκ τῆς γῆς ἐξελθεῖν ^. τῇ δὲ ἐσβολῇ ταύτῃ πλεῖστόν τε χρόνον ἐνέμειναν καὶ τὴν γῆν πᾶσαν ἔτεμον· ἡμέρας γὰρ τεσσαράκοντα μάλιστα ἐν τῇ γῇ τῇ Ἀττικῇ ἐγένοντο.

Θουκυδίδης, Ἰστορίαι, 2.57.1.1 - 2.57.2.3

Εισαγωγικό σημείωμα

Το κείμενο αναφέρεται στη δεύτερη εισβολή των Πελοποννησίων στην Αττική. Επειδή στο μεταξύ ενέσκηψε στην Αττική ο λοιμός, οι Πελοποννήσιοι αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από την Αττική γρηγορότερα από όσο σχεδίαζαν, από το φόβο μήπως μεταδοθεί και στο δικό τους στράτευμα η αρρώστια.

Λεξιλόγιο

στρατεύω : εκστρατεύω

νεῶν : ναῦς : πολεμικό πλοίο

στρατιά : στράτευμα

δείσαντες < δείδω > δέδοικα, δέδια : φοβάμαι

πυνθάνομαι : πληροφορούμαι , ζητώ να μάθω, ρωτώ

αὐτόμολος, ον : αυτός που αυτομολεί στις τάξεις του εχθρού, αυτός που λιποτακτεί και πηγαίνει με τον εχθρό

ἅμα : ταυτόχρονα, συνάμα

αἰσθάνομαι : ακούω, βλέπω, αντιλαμβάνομαι, καταλαβαίνω, μαθαίνω,

θᾶσσον = θᾶττον : επίρρημα συγκριτικού βαθμού του «ταχύς»

( ταχύ, θᾶττον, τάχιστα )

ἔτεμον < τέμνω : κόβω, σχίζω, διαιρώ / κόβω τα δέντρα μιας χώρας, καταστρέφω / τραυματίζω, σφάζω

ἐν τῇ γῇ τῇ Ἀττικῇ ἐγένοντο : βρέθηκαν στην Αττική

Ανιχνευτικά ερωτήματα για την κατανόηση του κειμένου

Γιατί οι Σπαρτιάτες κατά τη δεύτερη εισβολή τους στην Αττική δεν παρέμειναν όσο σχεδίαζαν ; Να εντοπίσετε το σχετικό χωρίο.

Συντακτικές Επισημάνσεις

• Ὅσον δὲ χρόνον οἵ τε Πελοποννήσιοι ἦσαν ἐν τῇ γῇ τῇ Ἀθηναίων καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐστράτευον ἐπὶ τῶν νεῶν : δύο δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις που συνδέονται παρατακτικά με τα τε … καί
• ὥστε καὶ ἐλέχθη τοὺς Πελοποννησίους δείσαντας τὸ νόσημα͵ θᾶσσον ἐκ τῆς γῆς ἐξελθεῖν : δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση
• δείσαντας : αιτιολογική μετοχή. Αιτιολογεί το «θᾶσσον ἐκ τῆς γῆς ἐξελθεῖν»
• ὡς ἐπυνθάνοντο τῶν αὐτομόλων καὶ θάπτοντας ἅμα ᾐσθάνοντο : δύο δευτερεύουσες αιτιολογικές προτάσεις που αιτιολογούν το «δείσαντας»
• ὅτι ἐν τῇ πόλει εἴη : δευτερεύουσα ειδική πρόταση σε θέση άμεσου αντικειμένου στο «ἐπυνθάνοντο»

Μετάφραση

Όσο καιρό βρίσκονταν οι Πελοποννήσιοι στην Αττική και οι Αθηναίοι έκαναν τις ναυτικές τους επιχειρήσεις, η αρρώστια αποδεκάτιζε τους Αθηναίους τόσο στο στρατό τους όσο και μέσα στην πόλη. Γι’ αυτό ειπώθηκε ότι οι Πελοποννήσιοι αποχώρησαν γρηγορότερα από την Αττική επειδή τρομοκρατήθηκαν από την αρρώστια, καθώς πληροφορούνταν από όσους αυτομολούσαν ότι λοιμός είχε πέσει στην πόλη της Αθήνας και ταυτόχρονα έβλεπαν (τους Αθηναίους) να θάβουν τους νεκρούς. Στην εισβολή αυτή, ωστόσο, έμειναν ( στην Αττική) περισσότερο χρόνο και ερήμωσαν όλη την ύπαιθρο. Πράγματι, παρέμειναν στην Αττική σαράντα μέρες.