Τζωρτζ Όργουελ «1984»

Από τη στιγμή που εμφανίστηκε  για πρώτη φορά η μηχανή έγινε φανερό σε όλους τους σκεπτόμενους ανθρώπους ότι η ανάγκη του ανθρώπινου μόχθου και κατά συνέπεια, σ' ένα μεγάλο βαθμό, της ανθρώπινης ανισότητας, είχε εκλείψει. Αν η μηχανή χρησιμοποιούνταν γι' αυτόν το σκοπό, η πείνα, η  εξοντωτική δουλειά, ο αναλφαβητισμός και η αρρώστια θα εξαφανίζονταν μέσα σε λίγες γενεές. Και πραγματικά, χωρίς να έχει χρησιμοποι­ηθεί με τέτοια πρόθεση, με το να παράγει πλούτη που μερικές φορές ήταν αδύνατο να μη μοιραστούν,  η μηχανή με ένα είδος αυτόματης διαδικασίας ανέβασε πολύ το βιοτικό επίπεδο του μέσου ανθρώπου, για μια περίοδο πενήντα χρόνων στο τέλος του δεκάτου ενάτου και στις αρχές του εικοστού αιώνα. 

 Αλλά  ήταν επίσης φανερό πως μια γενική αύξησή του  απειλούσε με καταστροφή - γιατί πραγματικά με μια έννοια  ήταν η καταστροφή  μιας κοινωνίας ιεραρχικής. Σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι θα δούλευαν λίγο, όπου καθένας θα είχε αρκετή τροφή, όπου θα ζούσε σε σπίτι με μπάνιο,  ψυγείο, θα είχε δικό του αυτοκίνητο ή ακόμα και αεροπλάνο,  η πιο φανερή και  ίσως η πιο σημαντική μορφή της ανισότητας θα  είχε κιόλας εξαφανιστεί. "Αν γενικευόταν, ο πλούτος δεν θα παρείχε καμιά διάκριση. Αναμφίβολα, θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μια κοινωνία όπου ο πλούτος με την έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας και  της πολυτέλειας θα μοιραζόταν ίσα, ενώ  η  δύναμη  θα έμενε στα χέρια μιας μικρής προνομιούχας τάξης. Αλλά, στην εφαρμογή  μια τέτοια κοινωνία δε θα μπορούσε να παραμείνει σταθερή για  πολύ. Γιατί,  αν όλοι απολάμβαναν με τον ίδιο τρόπο τις ανέσεις και την ασφάλεια, η αποβλακωμένη από τη φτώχια μεγάλη μάζα των ανθρώπων θα μπορούσε να μορφωθεί και  να μάθει να σκέφτεται  για τον εαυτό της -  και όταν γινόταν αυτό, αργά ή γρήγορα αυτή η  μάζα θα καταλάβαινε ότι η προνομιούχα μειοψηφία δεν είχε κανένα λόγο υπάρξεως και θα την έβγαζε από τη μέση. Με λίγα λόγια,  μια ιεραρχική κοινωνία  δε  θα  μπορούσε να  σταθεί  παρά  μόνο  βασισμένη  στη  φτώχια  και  στην  άγνοια.

[...] Τα  προϊόντα  έπρεπε  να    παράγονται,  αλλά  να  μη  διανέμονται.  Στην  πράξη, ο  μόνος  τρόπος  για  να  επιτευχθεί  αυτό  ήταν  ο  πόλεμος.  Ο πόλεμος ουσιαστικά είναι η καταστροφή, όχι απαραίτητα της ανθρώπινης ζωής, αλλά των προϊόντων του ανθρώπινου μόχθου. Ο πόλεμος είναι ο τρόπος με τον οποίον μπορούν να καταστραφούν, να διαλυθούν στη στρατόσφαιρα ή να βυθιστούν στα βάθη της θάλασσας υλικά, που αλλιώς, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να κάνουν τις μάζες να ζουν πιο άνετα και κατά συνέπεια να σκέπτονται περισσότερο απ' όσο είναι επιθυμη­τό, Ακόμα και όταν δεν καταστρέφεται το πολεμικό υλικό, η κατασκευή του είναι ένας εύκολος τρόπος να ξοδεύεται η εργατική δύναμη, χωρίς να παράγει κάτι που να μπορεί να καταναλωθεί. Ένα πλωτό οχυρό, π.χ. για την κατασκευή του, έχει ακινητοποιήσει εργατική δύναμη που θα μπορούσε να χρησιμο­ποιηθεί για να κατασκευάσει μερικές εκατοντάδες φορτηγά πλοία. Η τελική του κατάληξη είναι να κριθεί απαρχαιωμένο και να το στείλουν στα παλιοσίδερα, χωρίς να έχει προσφέρει κανένα υλικό όφελος σε κανέναν και στη συνέχεια με  ακόμα μεγαλύτερη απασχόληση ενός τεράστιου εργατικού δυναμικού, αρχίζει ή κατασκευή ενός άλλου πλωτού οχυρού. Κατά κανόνα, ο πόλεμος, είναι πάντα οργανωμένος κατά τρόπο πού να καταβροχθίζει το πλεόνασμα που θα μπορούσε να υπάρχει αφού  καλυφθούν οι πρώτες ανάγκες του πληθυσμού.

[… ] Η  έρευνα για νέα όπλα, συνεχίζεται ασταμάτητα και αποτελεί  από τις λίγες δραστηριότητες που έχουν απομείνει όπου μπορούν να βρουν μια διέξοδο το εφευρετικό ή το κερδοσκοπικό πνεύμα. Σήμερα η επιστήμη, με την παλιά σημασία της λέξης, έχει  πάψει σχεδόν να υπάρχει στην Ωκεανία. Στη Νέα Ομιλία, δεν υπάρχει λέξη για την «Επιστήμη». Κι αυτή ακόμα η τεχνολογική πρόοδος, πραγματο­ποιείται μόνον όταν τα προϊόντα της μπορούν να χρησιμεύσουν κατά κάποιο τρόπο για να ελαττώσουν την ανθρώπινη ελευθερία.

[…] Επομένως,  υπάρχουν δύο  μεγάλα προβλήματα που έχει επιφορτισθεί να λύσει το Κόμμα  : Το ένα είναι πώς να ανακαλύψει  τι  σκέπτεται  ένας άλλος άνθρωπος, παρά τη  θέλησή του, και το άλλο είναι πώς να   σκοτώσει σε λίγα δευτερόλεπτα μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια  ανθρώπους  απροειδοποίητα. Όσο η επιστημονική έρευνα  συνεχίζεται, αυτός είναι ο κύριος στόχος της. Ο σημερινός επιστήμων είναι ή ένα μείγμα ψυχολόγου  και  ανακριτή, που μελετάει με εξαιρετική ακρίβεια το νόημα των  εκφράσεων του προσώπου, των χειρονομιών, και του τόνου  της   φωνής και δοκιμάζει τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει  η  χρησιμοποίηση των ναρκωτικών, των θεραπευτικών σοκ, της ύπνωσης και των σωματικών βασανιστηρίων για να επιτύχει να  αποσπάσει κανείς την αλήθεια -  ή είναι χημικός, φυσικός, βιολόγος που ενδιαφέρεται μόνο για εκείνους τους κλάδους της ειδικότητάς του που έχουν σχέση με την αφαίρεση της ζωής.  

Τζωρτζ   Όργουελ

«1984»

Εκδόσεις  Κάκτος