Κείμενο : Λυσίας, Ὑπέρ τῶν Ἀριστοφάνους χρημάτων πρός τό δημόσιον, 56 - 57

Βαθμός  δυσκολίας  του  κειμένου : 1 2 3 4

Συντακτικά  φαινόμενα :  εμπρόθετοι  προσδιορισμοί

Κείμενο 

Περὶ μὲν οὖν ἐμαυτοῦ τοσαῦτα λέγω͵ περὶ δὲ τοῦ πατρός͵ ἐπειδὴ ὥσπερ ἀδικοῦντος αἱ κατηγορίαι γεγένηνται͵ συγγνώμην ἔχετε͵ ἐὰν λέγω ἃ ἀνήλωσεν εἰς τὴν πόλιν καὶ εἰς τοὺς φίλους· οὐ γὰρ φιλοτιμίας ἕνεκα ἀλλὰ τεκμήριον ποιούμενος ὅτι οὐ τοῦ αὐτοῦ ἐστιν ἀνδρὸς ἄνευ ἀνάγκης τε πολλὰ ἀναλίσκειν καὶ μετὰ κινδύνου τοῦ μεγίστου ἐπιθυμῆσαι ἔχειν τι τῶν κοινῶν. Εἰσὶ δέ τινες οἱ προαναλίσκοντες μόνου τούτου ἕνεκα ἵνα ἄρχειν ὑφ΄ ὑμῶν ἀξιωθέντες διπλάσια κομίσωνται. Ὁ τοίνυν ἐμὸς πατὴρ ἄρχειν μὲν οὐδεπώποτε ἐπεθύμησε͵ τὰς δὲ χορηγίας ἁπάσας κεχορήγηκε͵ τετριηράρχηκε δὲ ἑπτάκις͵ εἰσφορὰς δὲ πολλὰς καὶ μεγάλας εἰσενήνοχεν.

Λυσίας,  Ὑπέρ  τῶν  Ἀριστοφάνους  χρημάτων  πρός  τό δημόσιον, 56 - 57

Εισαγωγικό  σημείωμα

Το  390 π.χ. διεξάγεται  στην  Αθήνα   μια  δίκη  με  θέμα  τη  διεκδίκηση από  το  Δημόσιο περιουσιακών  στοιχείων  και  χρημάτων  από  τον  κουνιάδο  ενός  Αριστοφάνη,  που  έχει  ήδη  εκτελεστεί  όπως  και    ο  πατέρας  του  Νικόφημος  και  έχουν  δημευτεί  οι  περιουσίες  τους. Αυτοί  θεωρήθηκαν  υπεύθυνοι  για  μια  αποτυχημένη  αποστολή  δέκα  εξοπλισμένων   Αθηναϊκών  πλοίων  στο  βασιλιά    Ευαγόρα  της  Κύπρου  που   πολεμούσε  εναντίον  των  Περσών.  Μετά  το  θάνατό  τους και  τη  δήμευση   της  περιουσίας  τους  ζητούν  από  το  περιβάλλον  της  χήρας  του  εκλιπόντος  Αριστοφάνη  και  άλλα  χρήματα,  γιατί  υπάρχουν  καταγγελίες  ότι  είχε    δώσει  ο  εκλιπών  μέρος  των  χρημάτων  του  στον   κουνιάδο  του.   Ο Λυσίας   στο  λόγο  του  αυτό  συντάσσει   την  απολογία  για  το  άδικο μιας  τέτοιας    απαίτησης  εκ  μέρους  του Αθηναϊκού  κράτους.  Στο  συγκεκριμένο  χωρίο,  ο  γιος  του αποθανόντος  κατηγορουμένου  απολογείται  και  αναφέρεται  στην  προσφορά  του  πατέρα  του,  παρουσιάζοντάς  τον  ως  πατριώτη.

Λεξιλόγιο

ὥσπερ +  μετοχή  :  αιτιολογική  μετοχή  ψευδούς  αιτιολογίας

συγγνώμην ἔχω  : συγχωρώ

ἀναλίσκω +  ἀναλόω -ῶ :   ξοδεύω,  δαπανώ

φιλοτιμία,  ἡ : ένθερμη  αγάπη  για  τιμή, η  επιθυμία  για  τιμές,  φιλοδοξία,  η  φιλόδοξη  επιδίωξη

κομίζομαι   διπλάσια : κερδίζω,  αποκομίζω,  παίρνω  διπλάσια

ἄρχω  τινος  :   I. αρχίζω  κάτι  II.  είμαι  αρχηγός III.  εξουσιάζω,  κυβερνώ,  διοικώ.

κεχορήγηκε  ἁπάσας  χορηγίας : έχει  ανταποκριθεί   κάθε  φορά  που  ορίστηκε  χορηγός  τραγωδίας

τριηραρχέω - ῶ : κυβερνώ  τριήρη, εξοπλίζω  τριήρη  για  υπηρεσία  του  δημοσίου 

εἰσενήνοχεν  :  αόριστος   β   του  « εἰσφέρω»  :

Ανιχνευτικά  ερωτήματα  για  την  κατανόηση  του  κειμένου

Για  ποιο  λόγο   ο  απολογούμενος  παρουσιάζει   όσα  ο  πατέρας  του  έχει  δαπανήσει  για  το  καλό  της  πατρίδος ;

Γιατί   ορισμένοι  ξόδευαν  χρήματα  για  την  πατρίδα  ;

Συντακτικές   επισημάνσεις

τοσαῦτα : σύστοιχο  αντικείμενο  στο  «λέγω»

ὥσπερ ἀδικοῦντος : αιτιολογική  μετοχή  ψευδούς  αιτιολογίας

ἃ ἀνήλωσεν εἰς τὴν πόλιν καὶ εἰς τοὺς φίλους  : δευτερεύουσα  αναφορική   πρόταση ως   αντικείμενο  στο   «λέγω»

φιλοτιμίας ἕνεκα  : εμπρόθετος προσδιορισμός   ως  επιρρηματικός  προσδιορισμός του    τελικού  αιτίου.

ποιούμενος  : αιτιολογική  μετοχή

ὅτι οὐ τοῦ αὐτοῦ ἐστιν ἀνδρὸς ἄνευ ἀνάγκης τε πολλὰ ἀναλίσκειν καὶ μετὰ κινδύνου τοῦ μεγίστου ἐπιθυμῆσαι ἔχειν τι τῶν κοινῶν : δευτερεύουσα  ειδική  πρόταση   σε  θέση  αντικειμένου  στην  περίφραση   «τεκμήριον ποιούμενος»

ἀνδρὸς : γενική  κατηγορηματική  της  ιδιότητας

[τό]  ἀναλίσκειν καὶ   [τό]  ἐπιθυμῆσαι

ἵνα  ἄρχειν ὑφ΄ ὑμῶν  ἀξιωθέντες  διπλάσια κομίσωνται  : δευτερεύουσα  τελική    πρόταση  ως  επεξήγηση  στον  εμπρόθετο  του  τελικού  αιτίου  «τούτου ἕνεκα»

ἄρχειν : τελικό  απαρέμφατο  σε  θέση  αντικειμένου    στη  μετοχή  «ἀξιωθέντες»     

χορηγίας   : σύστοιχο  αντικείμενο  στο  «κεχορήγηκε»

Μετάφραση

Για    τον  εαυτό  μου  λοιπόν  τόσα  μόνο  λέγω,  αλλά  για  τον  πατέρα  μου,  επειδή  έχουν  διατυπωθεί  οι  κατηγορίες (  σε  βάρος  του  )  λες  και  έχει  αδικήσει  ( την  πόλη), να  με  συγχωρήσετε,  αν  αναφέρω  όσα  ξόδεψε  για  την  πόλη  και  τους  φίλους  του^.  και  όχι  βέβαια  για καύχημα,  αλλά θέλοντας  να  αποδείξω  ότι  δεν  είναι  χαρακτηριστικό   του  ίδιου  άνδρα, χωρίς  να  έχει  υποχρέωση, να  δαπανά  πολλά ( για  την  πόλη)   και    ταυτόχρονα,  θέτοντας  τον  εαυτό  του  σε  πολύ μεγάλο  κίνδυνο,  να  επιθυμεί  να  καρπωθεί  κάτι  από  τη  δημόσια  περιουσία.  Υπάρχουν, βέβαια, κάποιοι  που ξοδεύουν  πολλά  γι΄ αυτό  το  λόγο, για  να  αποκομίσουν   δηλαδή τα  διπλάσια,  αφού  θεωρηθούν  άξιοι  από  σας  να  λάβουν  θέσεις  εξουσίας. Ο   δικός  μου  πατέρας,  λοιπόν,  ποτέ  δεν  επιθύμησε  αξιώματα,  ενώ έχει  ανταποκριθεί  κάθε  φορά  που  ορίστηκε  χορηγός  τραγωδίας,    έχει γίνει  τριήραρχος  εφτά  φορές  και συνεισέφερε  πολλές  και  μεγάλες  εισφορές.