Σάββατο 13 Νοεμβρίου 2010

Κείμενο : Δημοσθένης, Ὑπέρ Κτησιφώντος, Περί του Στεφάνου, 257 - 258


Βαθμός δυσκολίας του κειμένου : 1 2 3 4
Συντακτικά  φαινόμενα :  Απρόσωπη  σύνταξη
Κείμενο 
Ἐμοὶ μὲν τοίνυν ὑπῆρξεν͵ Αἰσχίνη͵ παιδὶ μὲν ὄντι φοιτᾶν εἰς τὰ προσήκοντα διδασκαλεῖα͵ καὶ ἔχειν ὅσα χρὴ τὸν μηδὲν αἰσχρὸν ποιήσοντα δι΄ ἔνδειαν͵ ἐξελθόντι δ΄ ἐκ παίδων ἀκόλουθα τούτοις πράττειν͵ χορηγεῖν͵ τριηραρχεῖν͵ εἰσφέρειν͵ μηδεμιᾶς φιλοτιμίας μήτ΄ ἰδίας μήτε δημοσίας ἀπολείπεσθαι͵ ἀλλὰ καὶ τῇ πόλει καὶ τοῖς φίλοις χρήσιμον εἶναι͵ ἐπειδὴ δὲ πρὸς τὰ κοινὰ προσελθεῖν ἔδοξέ μοι͵ τοιαῦτα πολιτεύμαθ΄ ἑλέσθαι ὥστε καὶ ὑπὸ τῆς πατρίδος καὶ ὑπ΄ ἄλλων Ἑλλήνων πολλῶν πολλάκις ἐστεφανῶσθαι͵ καὶ μηδὲ τοὺς ἐχθροὺς ὑμᾶς͵ ὡς οὐ καλά γ΄ ἦν ἃ προειλόμην͵ ἐπιχειρεῖν λέγειν. Ἐγὼ μὲν δὴ τοιαύτῃ συμβεβίωκα  τύχῃ͵ καὶ  πόλλ΄  ἂν ἔχων   ἕτερ΄ εἰπεῖν περὶ αὐτῆς παραλείπω͵  φυλαττόμενος  τὸ    λυπῆσαί   τιν΄  ἐν  οἷς  σεμνύνομαι.
   Δημοσθένης, Ὑπέρ   Κτησιφώντος,  Περί  του  Στεφάνου,  257 - 258
Εισαγωγικό  σημείωμα
Ο Κτησιφώντας πρότεινε με ψήφισμα να τιμηθεί ο Δημοσθένης με χρυσό στεφάνι για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα. Ο Αισχίνης προσέβαλε το ψήφισμα ως παράνομο,  υποστηρίζοντας  πως  ο  Δημοσθένης είχε  δημόσιο  αξίωμα  και  δεν  είχε  ακόμη λογοδοτήσει  γι’ αυτό. Ο  νόμος  όριζε  να  μη  στεφανώνονται  όσοι  δεν  είχαν ακόμη  λογοδοτήσει   για  τη  θητεία  τους σε   δημόσιο  αξίωμα.   Ο Δημοσθένης απαντά με τον παρόντα λόγο, δείγμα της ρητορικής  του  ικανότητας και της φιλοπατρίας του.  Στο συγκεκριμένο  χωρίο,  παρουσιάζει  τη  διαδρομή του  από  τα  παιδικά  του  χρόνια.

Λεξιλόγιο
ὑπάρχει  τινί +  τελικό  απαρέμφατο :  είναι  δυνατόν,  επιτρέπεται   να,  έχει  κάποιος  τη  δυνατότητα  να
προσήκων,  ουσα,  ον  : ο  κατάλληλος
χρή  : πρέπει
ἔνδεια, ἡ  : η  φτώχια
χορηγέω-ῶ : είμαι  χορηγός,  πληρώνω  για την  κατάρτιση  χορού  δράματος
τριηραρχέω - ῶ : κυβερνώ  τριήρη, εξοπλίζω  τριήρη  για  υπηρεσία  του  δημοσίου 
ἀπολείπομαί  τινος  :  παραιτούμαι  από  κάτι
φιλοτιμία, ἡ  :   φιλοδοξία,  η  επιθυμία  για  τιμές,  η  φιλόδοξη  επιδίωξη,  διάκριση
δοκεῖ  μοι  : μου  φαίνεται  σωστό,  αποφασίζω
προσέρχομαι  πρός  τά κοινά  : ασχολούμαι   με  τα  κοινά
πολίτευμα,  τό : το  έργο  της  διοίκησης, κυβερνητική  πράξη, διακυβέρνηση, πολίτευμα
ἑλέσθαι : αἱρέομαι  - οῦμαι  : επιλέγω,  προτιμώ
συμβιόω - ῶ  τοιαύτῃ  τύχῃ :    έχω  τέτοια  τύχη
ἔχω  + τελικό  απαρέμφατο  : μπορώ  να  + ρήμα
σεμνύνομαι  ἐν  +  δοτική  : υπερηφανεύομαι, καμαρώνω  για  κάτι
  
Ανιχνευτικά  ερωτήματα  για  την  κατανόηση  του  κειμένου
Ο  Δημοσθένης   αναφέρεται   στην  κατάστασή  του  σε  τρία  χρονικά  επίπεδα.  Να  τα  εντοπίσετε.  Τι  αναφέρει  για  κάθε    περίπτωση;

Συντακτικές   επισημάνσεις
Ἐμοὶ: δοτική  προσωπική
φοιτᾶν  καὶ ἔχειν … πράττειν …  ἑλέσθαι : τελικά  απαρέμφατα  σε  θέση  υποκειμένου   στο  απρόσωπο  ρήμα  «ὑπῆρξεν»

χορηγεῖν͵ τριηραρχεῖν͵ εἰσφέρειν͵ ἀπολείπεσθαι͵  εἶναι : τελικά  απαρέμφατα  σε  θέση   επεξήγησης  στο     «πράττειν»
μὲν  ὄντι  …   ἐξελθόντι δ΄   : χρονικές  μετοχές
φιλοτιμίας  : αντικείμενο  στο  «ἀπολείπεσθαι»
τῇ πόλει καὶ τοῖς φίλοις  :  δοτικές  αντικειμενικές  στο   «χρήσιμον»
ἐπειδὴ δὲ πρὸς τὰ κοινὰ προσελθεῖν ἔδοξέ μοι : δευτερεύουσα  χρονική  πρόταση 
ὥστε καὶ ὑπὸ τῆς πατρίδος καὶ ὑπ΄ ἄλλων Ἑλλήνων πολλῶν πολλάκις ἐστεφανῶσθαι͵ καὶ μηδὲ τοὺς ἐχθροὺς ὑμᾶς͵ ἐπιχειρεῖν λέγειν: δευτερεύουσες  συμπερασματικές   απαρεμφατικές προτάσεις
ὡς οὐ καλά γ΄ ἦν  :  δευτερεύουσα  ειδική  πρόταση  σε  θέση αντικειμένου   στο «λέγειν»
ἃ  προειλόμην͵:  δευτερεύουσα   αναφορική  πρόταση  σε  θέση   υποκειμένου   στο  «ἦν»
τύχῃ : αντικείμενο  στο  «συμβεβίωκα»
εἰπεῖν  : τελικό  απαρέμφατο  σε  θέση  αντικειμένου  στο   «ἔχων»
τὸ λυπῆσαί : έναρθρο   απαρέμφατο  σε  θέση  αντικειμένου  στο  «φυλαττόμενος»  
τιν΄   : αντικείμενο  στο   «τὸ    λυπῆσαί»   
Μετάφραση
Όταν  ήμουν  παιδί,  Αισχίνη, είχα  λοιπόν  τη  δυνατότητα  να   φοιτώ στα  κατάλληλα  σχολεία  και  να  διαθέτω όσα πρέπει  (να  έχει) αυτός  που  δε  θα  κάνει  κάτι  ανυπόληπτο  εξαιτίας  της  φτώχιας. Και  όταν  ενηλικιώθηκα, (είχα  τη  δυνατότητα)  να πράττω  ανάλογα  με  αυτά  : να  επωμίζομαι,  δηλαδή,   τη  δαπάνη  μιας  χορηγίας, να  αναλαμβάνω  τριήραρχος, να  πληρώνω  φόρους,  να  μην  παραιτηθώ  από καμία  φιλόδοξη  επιδίωξη  στην  ιδιωτική  ή  στη  δημόσια  ζωή  μου,  αλλά να  είμαι  χρήσιμος  και    στην  πόλη  και  στους  φίλους  μου.  Όταν, στη  συνέχεια, αποφάσισα να  ασχοληθώ  με  τα  κοινά, ( συνέβη)  να  ακολουθήσω  τέτοια  πολιτική,  ώστε  να    έχω  τιμηθεί  πολλές  φορές  και  από  την  πατρίδα  μου  και  από  τους  άλλους  Έλληνες  και  ούτε  εσείς  οι  εχθροί  μου  να  μην  επιχειρείτε να  πείτε  ότι  δεν  ήταν  σωστές  οι  επιλογές  μου.  Τέτοια   λοιπόν  υπήρξε  η  τύχη  μου    σε  όλη  τη  διάρκεια  της  ζωής  μου  και,  παρόλο  που   θα  μπορούσα  να  αναφέρω  και  άλλα   γι’ αυτήν,  τα  παραλείπω, προσέχοντας  μήπως  στενοχωρήσω κάποιον με  αυτά  για  τα  οποία  είμαι  περήφανος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: