ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ : 1 2 3 4 Συντακτικό φαινόμενο : Υποκείμενο - Κατηγορούμενο
Κείμενο
Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος͵ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι͵ κἂν μεγάλην πόλιν οἰκῶσι κἂν μικράν͵ φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται. Τούτων δ΄ ἡ μὲν φύσις ἐστὶν ἄτακτον καὶ κατ΄ ἄνδρ΄ ἴδιον τοῦ ἔχοντος͵ οἱ δὲ νόμοι κοινὸν καὶ τεταγμένον καὶ ταὐτὸ πᾶσιν. Ἡ μὲν οὖν φύσις͵ ἂν ᾖ πονηρά͵ πολλάκις φαῦλα βούλεται · διόπερ τοὺς τοιούτους ἐξαμαρτάνοντας εὑρήσετε. Οἱ δὲ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ καλὸν καὶ τὸ συμφέρον βούλονται͵ καὶ τοῦτο ζητοῦσιν͵ καὶ ἐπειδὰν εὑρεθῇ͵ κοινὸν τοῦτο πρόσταγμ΄ ἀπεδείχθη͵ πᾶσιν ἴσον καὶ ὅμοιον͵ καὶ τοῦτ΄ ἔστι νόμος . ᾧ πάντας πείθεσθαι προσήκει διὰ πολλά͵ καὶ μάλισθ΄ ὅτι πᾶς ἐστι νόμος εὕρημα μὲν καὶ δῶρον θεῶν͵ δόγμα δ΄ ἀνθρώπων φρονίμων͵ ἐπανόρθωμα δὲ τῶν ἑκουσίων καὶ ἀκουσίων ἁμαρτημάτων͵ πόλεως δὲ συνθήκη κοινή͵ καθ΄ ἣν πᾶσι προσήκει ζῆν τοῖς ἐν τῇ πόλει.
Δημοσθένης, Κατ’ Ἀριστογείτονος , 25 15. 1 - 25 17. 1
Εισαγωγικό σημείωμα
Στο λόγο του Δημοσθένη Κατά Αριστογείτονος ο συκοφάντης Αριστογείτων, που επανειλημμένα είχε καταδικαστεί για τη δράση του, προχωρεί σε δημόσιες ενέργειες απαγορευμένες από δικαστικές αποφάσεις. Ο λόγος του Δημοσθένη εναντίον του είναι στην πραγματικότητα καταγγελία των συκοφαντών, πραγματικής πληγής για την Αθήνα της εποχής. Στο συγκεκριμένο χωρίο τονίζεται η σημασία του νόμου.
Λεξιλόγιο
κἂν : καί ἄν ( κράση )
οἰκέω -ῶ : κατοικώ, διοικώ
ἄτακτος, ος, ον : ακανόνιστος / αυτός που δε λαμβάνει μέρος στη μάχη / άτακτος/ αυτός που δεν πειθαρχεί / απολίτιστος
ἴδιος ,ος, ον και α, ον : ιδιαίτερος, ιδιωτικός, χωριστός, ασυνήθιστος
ἴδιον : ιδιαίτερο χαρακτηριστικό
τεταγμένος : καθορισμένος
ταὐτὸ : το ίδιο
διόπερ : γι’ αυτό ακριβώς
τοὺς τοιούτους ἐξαμαρτάνοντας εὑρήσετε : εὑρίσκω + αιτιατική προσώπου + κατηγορηματική μετοχή : διαπιστώνω ότι …
ἐξαμαρτάνω : κάνω λάθος, σφάλλω, αποτυγχάνω
βούλομαι : θέλω
προσήκει : ταιριάζει, αρμόζει
δόγμα : άποψη, απόφαση
ἁμάρτημα, τό : σφάλμα, λάθος
Ανιχνευτικά ερωτήματα για την κατανόηση του κειμένου
- Από τι καθορίζεται η ζωή ενός ανθρώπου, σύμφωνα με το κείμενο;
- Στο κείμενο επιχειρείται σύγκριση. Ποια είναι τα δύο μέρη που συγκρίνονται;
- Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της παραγράφου.
- Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η παράγραφος ;
Συντακτικές Επισημάνσεις
κἂν μεγάλην πόλιν οἰκῶσι κἂν μικράν : δευτερεύουσα υποθετική πρόταση ( το «καί» εδώ είναι συμπλεκτικό, όχι επιδοτικό. Έτσι η πρόταση είναι υποθετική, όχι παραχωρητική / εναντιωματική )
φύσει καὶ νόμοις : δοτικές ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του μέσου
Τούτων : γενική διαιρετική
ἄτακτον καὶ ἴδιον : κατηγορούμενα στο «ἡ μὲν φύσις»
τοῦ ἔχοντος : επιθετική μετοχή σε θέση γενικής κτητικής
κοινὸν καὶ τεταγμένον καὶ ταὐτό : κατηγορούμενα
φαῦλα : σύστοιχο αντικείμενο στο «βούλεται»
ἐξαμαρτάνοντας : κατηγορηματική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος «εὑρήσετε»
πρόσταγμ΄ : κατηγορούμενο στο υποκείμενο του «ἀπεδείχθη», στο «τοῦτο»
κοινόν , ἴσον καὶ ὅμοιον : επιθετικοί προσδιορισμοί στο «πρόσταγμ΄»
πᾶσιν : δοτική αντικειμενική στα «ἴσον καὶ ὅμοιον»
πείθεσθαι : τελικό απαρέμφατο σε θέση υποκειμένου στο απρόσωπο ρήμα «προσήκει»
ᾧ : αντικείμενο στο «πείθεσθαι»
ὅτι πᾶς ἐστι νόμος εὕρημα μὲν … πόλεως δὲ συνθήκη κοινή : δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αναγκαστικού αιτίου στο «πείθεσθαι προσήκει»
εὕρημα μὲν καὶ δῶρον͵ δόγμα δ΄ ͵ ἐπανόρθωμα ͵ δὲ συνθήκη : κατηγορούμενα στο «νόμος»
τοῖς ἐν τῇ πόλει : δοτική προσωπική στο «προσήκει»
ἁμαρτημάτων : γενική αντικειμενική στο «ἐπανόρθωμα»
πόλεως : γενική υποκειμενική στο «συνθήκη»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου