«Πράσινη» ανάπτυξη, μια χίμαιρα

Της Τασούλας Καραϊσκάκη

Σήμερα τρέχουμε πίσω από μια νέα χίμαιρα. Την «πράσινη» ανάπτυξη. Στην προσπάθεια να ξορκίζουμε τις αρνητικές συνέπειες της «προόδου», βαυκαλιζόμαστε ότι εισήλθαμε στον μονόδρομο της αβλαβούς μεγέθυνσης, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι αυτή που κυριαρχεί στον πλανήτη εδώ και δύο αιώνες, και η οποία δημιουργεί τα γνωστά περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα, είναι η υπαρκτή ανάπτυξη. Η «πράσινη» ή αειφόρος ή βιώσιμη ή λελογισμένη ανάπτυξη, αλλιώς οικο-βιομηχανία ή κοινωνική οικονομία, συνεπικουρούμενη από την απο-ανάπτυξη, όπως ονομάζεται από τους επιστήμονες η μείωση της κατανάλωσης, δεν έχει πάρει ακόμη «κεφάλι». Ας μην ξεχνάμε ότι όλη η «μηχανή» είναι στημένη έτσι ώστε να παράγεται ιλιγγιώδες κέρδος από τη φτηνή πρώτη ύλη που λέγεται περιβάλλον.

Γη, δάση, αιγιαλός, φυσικοί πόροι, αποτελούν μέσο πλουτισμού για κυκλώματα, μαφίες, ιδιώτες, κρατικούς λειτουργούς. Άγνωστο αν οι ιθύνοντες εννοούν όσα υπόσχονται - εμπράκτως δεν έχουν αποδείξει πολλά. Οι προστατευόμενοι χώροι δεν προστατεύονται, οι ελεύθεροι χώροι δέχονται επίθεση, τα απορρίμματα βολεύονται ακόμη σε χωματερές ή σε ΧΥΤΑ χωρίς προδιαγραφές, η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν ελέγχεται, η «βρόμικη» ενέργεια αυξάνεται, τα βιομηχανικά απόβλητα καταλήγουν στη φύση, τα δάση είναι ξέφραγο αμπέλι, οι εθνικοί δρυμοί εγκαταλελειμμένοι.

Δεκαετίες τώρα στην Ελλάδα ζούμε την υπερσυγκέντρωση στις πόλεις και τα παράλια, τη μαζική χρήση φυτοφαρμάκων, τη γενίκευση της κακής διατροφής. Την απόλυτη ταύτισης της ευζωίας με την αφθονία. Ακόμη, ελληνική κρατική μηχανή και περιβάλλον είναι έννοιες ασυμβίβαστες. Η πράσινη στροφή προϋποθέτει σύγκρουση με κατεστημένα συμφέροντα. Με αυτό που έως τώρα υπήρξε και είναι η «μηχανή» της ανεξέλεγκτης και απροσχεδίαστης ανάπτυξης.

Για να βρεθούν λύσεις, χρειάζεται πολυμερή δράση και συμμετοχή όλων των παικτών : επιστήμης, επιχειρηματικότητας, κοινωνίας, πολιτικής.

Οι διεθνείς συμβάσεις, τα πρωτόκολλα, οι συμφωνίες για το περιβάλλον, συνθέτουν ένα εξελισσόμενο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης, που θέτει υπό συνεχή κρίση και αμφισβήτηση τον παραδοσιακό τρόπο άσκησης πολιτικής. Οι επιστήμονες σήμερα έχουν τοποθετήσει όλα τα κομμάτια στο παζλ του παγκόσμιου περιβάλλοντος. Όμως το παζλ αυτό δεν είναι κάτι στατικό. Η διαχείριση των περιβαλλοντικών προβλημάτων δεν αποτελεί ένα τεχνικό ζήτημα προς επίλυση από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Είναι ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πολιτικό ζήτημα, προς επίλυση από όλους τους παίκτες του παιχνιδιού, με συνεχή συνεργασία και αναπροσαρμογή των αποφάσεων στα νέα δεδομένα.

Η αειφορία δεν είναι θέμα ιδεολογίας, είναι θέμα επιβίωσης. Παλαιότερα, όταν η ζωή των ανθρώπων γινόταν δύσκολη, μετανάστευαν. Σήμερα η ρύπανση είναι παγκόσμια, ο πλανήτης γεμάτος. Δεν έχουμε πού (καθαρά) να πάμε. Η Γη είναι ό,τι έχουμε και δεν έχουμε. Είναι αδιανόητο να μην ενδιαφερόμαστε να διαφυλάξουμε πάνω της εκείνα που μας κρατούν στη ζωή.

Εφημερίδα   Καθημερινή