Τα «εργαλεία» των διακοπών

 

Ωραία, γεμίσατε τη βαλίτσα σας με μαγιό, πετσέτες, πέδιλα, μπλουζάκια, αλλά θα πρέπει να αφήσετε χώρο και για κάποια ακόμη εφόδια, πιο απαραίτητα, αφού κάνουν αυτή την πολυπόθητη ανάπαυλα πιο ευχάριστη. Οι ειδικοί μιλούν για «ψυχολογικά εργαλεία» και ορίζουν ποια είναι αυτά.

 

Οι πολυπόθητες καλοκαιρινές διακοπές έφτασαν επιτέλους! Καθώς ετοιμάζουμε τη βαλίτσα με τα απαραίτητα, θα πρέπει να σκεφτούμε και τα «ψυχολογικά εργαλεία» που θα πρέπει να πάρουμε μαζί μας για να γίνουν οι διακοπές μας όμορφες, ευχάριστες και να αποτελέσουν αυτό που πραγματικά δηλώνει το όνομά τους, δηλαδή διάλειμμα και διακοπή από την καθημερινότητα και τη ρουτίνα. Στις φετινές διακοπές δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε να «πάρουμε» μαζί μας τα παρακάτω:

1. Καλή διάθεση!   Όσο και αν φαίνεται παράξενο, τα ερευνητικά δεδομένα της δρος Boysen του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας δείχνουν ότι οι διακοπές αποτελούν πηγή έντασης και στρες για τα ζευγάρια! Συχνά ξεκινάμε τις διακοπές με άσχημη διάθεση, κουβαλώντας τα προβλήματα του χειμώνα, τις εντάσεις, το άγχος και την κούραση της δουλειάς. H κακή διάθεση μπορεί να οφείλεται στο ότι δεν πάμε στο μέρος που ήταν η αρχική μας επιλογή, δεν βρήκαμε δωμάτιο στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο που επιθυμούσαμε, καβγαδίσαμε με τον σύντροφό μας... H λίστα των παραπόνων που δημιουργούν αρνητική διάθεση μεγαλώνει εύκολα, αλλά θα πρέπει να την κλειδώσουμε στο συρτάρι και να ξεκινήσουμε για διακοπές καλοδιάθετοι. Όπως ξέρουμε από την ερευνητική δουλειά γνωσιακών θεραπευτών, όπως δρ Beck, το νούμερο ένα στη δημιουργία κακής διάθεσης είναι οι αρνητικές σκέψεις που συχνά κάνουμε αυτόματα. Βάζοντας ένα φρένο στις αρνητικές σκέψεις και αντικαθιστώντας τες με θετικές, μπορούμε να αλλάξουμε το πώς αισθανόμαστε και επομένως να αρχίσουμε τις διακοπές με ευχάριστη διάθεση και αισιοδοξία ότι θα περάσουμε καλά και θα γεμίσουμε τις μπαταρίες μας, ό,τι και να γίνει.

2. Επικοινωνία. Δεν μπορούμε να τονίσουμε αρκετά τη σημασία της, μια και αποτελεί το άλφα και το ωμέγα των ανθρώπινων σχέσεων! Τα ερευνητικά δεδομένα για την επικοινωνία των ζευγαριών πολλών επιστημόνων, όπως οι δρ Patterson και Doherty, οι δρ Baucom και Epstein, επιβεβαιώνουν τη σημασία της για το πώς θα λειτουργήσει το ζευγάρι και για το τι θα εισπράξει - ψυχολογικά - το κάθε μέλος από τη σχέση του. Ανάμεσα στο «μα δεν έχουμε να πούμε τίποτε πια!» και στην εκτόξευση παραπόνων, η περίοδος των διακοπών είναι μια καλή ευκαιρία για περισσότερη και πιο ποιοτική επικοινωνία με τον σύντροφό μας. Ακόμη και στις οικογενειακές διακοπές, γονείς και παιδιά έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν ουσιαστικά, ξεκινώντας με διάθεση και ικανότητα να ακούσουμε προσεκτικά - και χωρίς διακοπή - τι έχει να μας πει το άλλο άτομο. Κλειδί στη σωστή επικοινωνία είναι να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι μας λέει ο άλλος από τη δική του οπτική γωνία και όχι φιλτραρισμένο από το πρίσμα του υποκειμενισμού μας. Είναι σημαντικό να κουβεντιάσουμε θέματα τα οποία αναβάλλαμε, αλλά πάντα θέλαμε να θίξουμε. Ειδικά για τη βελτίωση σχέσεων χρειάζεται μια γερή επικοινωνιακή δόση, η οποία όμως δεν θα πρέπει να πάρει τη μορφή «φαρμάκου» ή να στήσει τον σύντροφό μας στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Είναι προτιμότερο να αρχίσει κανείς με δηλώσεις που ξεκινούν με τις επιθυμίες και τις προτιμήσεις του, παρά με δηλώσεις που επικεντρώνονται στο να επισημάνουν τις αδυναμίες του άλλου.

3. Κατανόηση. Και εδώ δεν εννοούμε αποκλειστικά την αλτρουιστική κατανόηση του άλλου, αλλά την κατανόηση του ίδιου μας του εαυτού, των επιθυμιών, των φόβων και των ονείρων μας, σύμφωνα με τη θεωρία και έρευνα του δρα Burns. Ξεκινώντας από μια τέτοια στάση ζωής είμαστε πιο έτοιμοι να κατανοήσουμε τον άλλον, χωρίς αισθήματα απώλειας στη διαδικασία αυτή.

4. Σεβασμός. Σημαντικότατη και καθοριστική παράμετρος για το πόσο ευχαριστημένοι είναι οι σύντροφοι. Ο σεβασμός αναφέρεται στα πολύ απλά εκείνα πράγματα που τείνουμε να ξεχάσουμε στη ρουτίνα μας, όπως σεβασμός στις επιθυμίες του άλλου, ακόμη και αν αντιβαίνουν στις δικές μας επιθυμίες ή πεποιθήσεις, όπως στην επιθυμία του άλλου να βυθιστεί στην ανάγνωση ή στη σιωπηλή ηλιοθεραπεία ή να μουλιάσει μέσα στη θάλασσα... Σέβομαι τον ζωτικό ψυχολογικό χώρο του άλλου σημαίνει ότι τον αναγνωρίζω ως αυθύπαρκτη ψυχολογική παρουσία και ότι μπορώ να δώσω και όχι μόνο να απαιτήσω για τον εαυτό μου...

5. Χιούμορ. Απαραίτητο στην οποιαδήποτε σχέση, φιλική ή ερωτική. Δείχνει ότι οι σύντροφοι έχουν δυνατότητα βαθύτερης επικοινωνίας και διάθεση παράκαμψης των προβλημάτων που παρουσιάζονται, με μια στάση ευελιξίας. Το χιούμορ μάς βοηθάει να αποφορτίσουμε την ατμόσφαιρα, να αλλάξουμε οπτική γωνία και μας δίνει τη δυνατότητα «ξεσπάσματος» κάπου αλλού και όχι στον σύντροφό μας. Εξάλλου το γέλιο, το εμφανές «σύμπτωμα» της λεπτής λεκτικής διαδικασίας του χιούμορ, όπως το περιγράφει ο δρ. Deacon, ψυχολογικά σημαίνει «πράσινο φως» στην επικοινωνία, αφοπλισμό και ανοιχτή στάση προς το άλλο άτομο.

6. Συντροφικότητα. Με την έννοια του «μαζί» από επιλογή και όχι καταναγκασμό. Αυτό ισχύει τόσο για τα ζευγάρια των οποίων η σχέση είναι πρόσφατη όσο και γι' αυτά που έχουν δοκιμαστεί στον χρόνο. Είναι απαραίτητο σε μια σχέση να υπάρχει και το στοιχείο της συντροφικότητας και της φιλίας, που δείχνει ότι το ένα άτομο εκτιμά το άλλο και σε άλλες διαστάσεις,  μπορεί να επικοινωνήσει μαζί του σε πολλά επίπεδα. Σε μια σχέση συντροφικότητας τα άτομα μπορούν να ασχοληθούν μαζί με ευχάριστες κοινές δραστηριότητες και να κάνουν οι δυο τους ποικίλα ευχάριστα πράγματα, περνώντας ποιοτικό χρόνο μαζί και ανακαλύπτοντας καλύτερα ο ένας τον άλλον.

7. Μεγαλοψυχία. Χρειάζεται για να μπορεί κανείς να συγχωρήσει τα ανθρώπινα λάθη του συντρόφου του, τα όποια μειονεκτήματα ή ολισθήματά του και το γεγονός ότι, ως διαφορετικό άτομο από τον εαυτό μας, πάντα ο άλλος θα πει ή θα κάνει κάτι το οποίο δεν μας αρέσει, αλλά θα πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι όπως και εμείς κάνουμε αντίστοιχα ολισθήματα έτσι επιτρέπεται και στον άλλον να κάνει κάτι τέτοιο. Αλλά χρειάζεται και μεγαλοψυχία για να παραδεχτούμε ότι ο καθένας μας κουβαλάει το παρελθόν του και τα λάθη του και δεν χρειάζεται να τα ξεθάβουμε κάθε τόσο και να τα χρησιμοποιούμε εναντίον του συντρόφου μας.

8. Έμπρακτη απόδειξη των συναισθημάτων μας. Όχι στις μεγαλόσχημες αλλά κενές περιεχομένου δηλώσεις, ναι στις έμπρακτες αποδείξεις των συναισθημάτων μας, ακόμη και αν πρόκειται για μικρές, τρυφερές χειρονομίες που δείχνουν ενδιαφέρον και αγάπη! Αυτές, οι πιο μικρές ίσως αλλά σαφώς πιο ουσιαστικές δηλώσεις ή συμπεριφορές, πάντα πετυχαίνουν τον στόχο τους, όπως μας διαβεβαιώνει ο δρ Leo Buscalia, ειδικός στα θέματα ανθρώπινων σχέσεων και επικοινωνίας.

H δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D, είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια.

Εφημερίδα   το  Βήμα