Άσκηση γραμματικής πολλαπλών επιλογών στο τέλος του κειμένου
Βαθμός δυσκολίας του κειμένου : 1 2 3 4
Συντακτικά φαινόμενα : Μετοχές Χρονικές : συνημμένες και απόλυτες + πλάγιες πτώσεις ως ονοματικοί και επιρρηματικοί προσδιορισμοί
Κείμενο
Ἐν δὲ δὴ τῇ Ἀτλαντίδι νήσῳ ταύτῃ μεγάλη συνέστη καὶ θαυμαστὴ δύναμις βασιλέων͵ κρατοῦσα μὲν ἁπάσης τῆς νήσου͵ πολλῶν δὲ ἄλλων νήσων καὶ μερῶν τῆς ἠπείρου· πρὸς δὲ τούτοις ἔτι τῶν ἐντὸς τῇδε Λιβύης μὲν ἦρχον μέχρι πρὸς Αἴγυπτον͵ τῆς δὲ Εὐρώπης μέχρι Τυρρηνίας. Aὕτη δὴ πᾶσα συναθροισθεῖσα εἰς ἓν ἡ δύναμις τόν τε παρ΄ ὑμῖν καὶ τὸν παρ΄ ἡμῖν καὶ τὸν ἐντὸς τοῦ στόματος πάντα τόπον μιᾷ ποτὲ ἐπεχείρησεν ὁρμῇ δουλοῦσθαι. Tότε οὖν ὑμῶν͵ ὦ Σόλων͵ τῆς πόλεως ἡ δύναμις εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους διαφανὴς ἀρετῇ τε καὶ ῥώμῃ ἐγένετο· πάντων γὰρ προστᾶσα εὐψυχίᾳ καὶ τέχναις ὅσαι κατὰ πόλεμον͵ τὰ μὲν τῶν Ἑλλήνων ἡγουμένη͵ τὰ δ΄ αὐτὴ μονωθεῖσα ἐξ ἀνάγκης τῶν ἄλλων ἀποστάντων͵ ἐπὶ τοὺς ἐσχάτους ἀφικομένη κινδύνους͵ κρατήσασα μὲν τῶν ἐπιόντων τρόπαιον ἔστησεν͵ τοὺς δὲ μήπω δεδουλωμένους διεκώλυσεν δουλωθῆναι͵ τοὺς δ΄ ἄλλους͵ ὅσοι κατοικοῦμεν ἐντὸς ὅρων Ἡρακλείων͵ ἀφθόνως ἅπαντας ἠλευθέρωσεν. Ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ σεισμῶν ἐξαισίων καὶ κατακλυσμῶν γενομένων͵ μιᾶς ἡμέρας καὶ νυκτὸς χαλεπῆς ἐπελθούσης͵ τό τε παρ΄ ὑμῖν μάχιμον πᾶν ἁθρόον ἔδυ κατὰ γῆς͵ ἥ τε Ἀτλαντὶς νῆσος ὡσαύτως κατὰ τῆς θαλάττης δῦσα ἠφανίσθη· διὸ καὶ νῦν ἄπορον καὶ ἀδιερεύνητον γέγονεν τοὐκεῖ πέλαγος͵ πηλοῦ κάρτα βραχέος ἐμποδὼν ὄντος͵ ὃν ἡ νῆσος ἱζομένη παρέσχετο.
Πλάτων, Τίμαιος 25b - 25d
Εισαγωγικό σημείωμα
Το έργο του Πλάτωνα Τίμαιος είναι το σημαντικότερο έργο της Πλατωνικής φυσικής. Στο έργο αυτό αναπτύσσονται οι κοσμολογικές απόψεις του Πλάτωνα και περιγράφεται η δημιουργία του σύμπαντος. Ο χρόνος δράσης του έργου υπολογίζεται γύρω στο 421 π.χ. . Τέσσερα πρόσωπα παρουσιάζονται να συζητούν : ο Σωκράτης, ο Κριτίας (παππούς του Κριτία των Τριάκοντα και προππάπος του Πλάτωνα),ο Ερμοκράτης, συρακούσιος πολιτικός και στρατηγός που διακρίθηκε στην άμυνα της πόλης εναντίον της εισβολής των Αθηναίων, και ο Τίμαιος από την Ιταλία, άτομο με υψηλή επιστημονική και φιλοσοφική κατάρτιση. Η ομιλία του αποτελεί το κύριο μέρος του έργου. Μετά την εισαγωγή του έργου παρουσιάζεται από τον Κριτία ο μύθος της Ατλαντίδας κατά τον οποίο πριν από 9000 χρόνια από τότε, οι αρχαίοι Αθηναίοι νίκησαν τους εισβολείς από την Ατλαντίδα. Όσα διηγείται τα είχε ακούσει από τον παππού του. Την ιστορία αυτή μετέφερε στην Αθήνα ο Σόλωνας μετά την επιστροφή του από την Αίγυπτο, όπως του τη διηγήθηκε ένας ηλικιωμένος Αιγύπτιος ιερέας.
Λεξιλόγιο
συνέστη : συνίσταμαι : συγκροτούμαι, σχηματίζομαι
κρατέω - ῶ τινος : είμαι κυρίαρχος κάποιου, υπερισχύω κάποιου.
ἤπειρος, ἡ : στεριά, η ξηρά, η ήπειρος
ἄρχω τινος : I. αρχίζω κάτι II. είμαι αρχηγός III. εξουσιάζω, κυβερνώ, διοικώ
στόμα - ατος, τό : στόμα, στόμιο, άνοιγμα, είσοδος
δουλόομαι - οῦμαι τινά : υποδουλώνω κάποιον
προστᾶσα : προΐσταμαί τινος : υπερέχω, ξεπερνώ, είμαι αρχηγός, κυβερνώ, διοικώ, προστατεύω
εὐψυχία, ἡ : γενναιότητα, ανδρεία
ἡγέομαι - οῦμαι τινός : είμαι αρχηγός
μονόομαι - οῦμαι τινός : απομονώνομαι, αποχωρίζομαι από κάποιον ή κάτι, στερούμαι
ἀφίσταμαί τινος : αποχωρώ, απομακρύνομαι, αποστατώ, επαναστατώ
ἐπιόντες, οἱ : οι εισβολείς
διακωλύω : παρακωλύω, εμποδίζω
ἀφθόνως : μεγαλόψυχα
ὅροι, οἱ : τα όρια, τα σύνορα
δύομαι : καταδύομαι, βυθίζομαι, χώνομαι
ἁθρόος,α, ον και ος, ον : δια μιας, συγκεντρωμένος
διὸ : γι’ αυτό
ἄπορος : άβατος, αδιάβατος, αδιέξοδος, δύσκολος, φτωχός
τοὐκεῖ : τό ἐκεῖ
πηλός, ὁ : η λάσπη
κάρτα (επίρρημα) : πολύ, εντελώς
ἐμποδὼν εἰμι : εμποδίζω
ἱζομένη : ἵζομαι : κάθομαι, βυθίζομαι, κατακάθομαι, κατακαθίζω
Ανιχνευτικά ερωτήματα για την κατανόηση του κειμένου
- Ποια ήταν η δύναμη των βασιλέων της Ατλαντίδας ; Ποιες περιοχές εξουσίαζαν ;
- Τι επιχείρησαν να κάνουν οι βασιλείς της Ατλαντίδας;
- Ποιοι τους αντιμετώπισαν ; Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;
- Ποια ήταν η τύχη της Ατλαντίδας ; Πού οφειλόταν ;
Συντακτικές επισημάνσεις
δύναμις : υποκείμενο
μεγάλη καὶ θαυμαστὴ : επιθετικοί προσδιορισμοί στο «δύναμις»
κρατοῦσα : αναφορική μετοχή
τῆς νήσου, νήσων καὶ μερῶν : αντικείμενα στη μετοχή «κρατοῦσα»
τῆς ἠπείρου : γενική διαιρετική
πρὸς δὲ τούτοις : εμπρόθετος προσδιορισμός της προσθήκης
τῶν ἐντὸς : γενική διαιρετική
τῇδε : δοτικοφανές επίρρημα τόπου ( = εδώ)
Λιβύης, Εὐρώπης : αντικείμενα στο «ἦρχον»
μέχρι Τυρρηνίας : εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τοπικό όριο
συναθροισθεῖσα, προστᾶσα, ἀφικομένη, κρατήσασα : χρονικές μετοχές
γενομένων, ἐπελθούσης : γενικές απόλυτες χρονικές μετοχές
τόν τε παρ΄ ὑμῖν καὶ τὸν παρ΄ ἡμῖν καὶ τὸν ἐντὸς τοῦ στόματος : επιθετικοί προσδιορισμοί στο «τόπον»
τοῦ στόματος : γενική της αφετηρίας από το επίρρημα «ἐντὸς»
ὁρμῇ : δοτική του τρόπου
ὑμῶν : γενική κτητική
τῆς πόλεως : γενική κτητική ή υποκειμενική από το «δύναμις»
διαφανὴς : κατηγορούμενο
εὐψυχίᾳ καὶ τέχναις : δοτικές της αναφοράς
πάντων : αντικείμενο στο «προστᾶσα»
τῶν Ἑλλήνων : αντικείμενο στο «ἡγουμένη»
ἀποστάντων : γενική απόλυτη αιτιολογική μετοχή
τῶν ἐπιόντων : επιθετική μετοχή σε θέση γενικής αντικειμενικής από το «τρόπαιον»
τοὺς δεδουλωμένους : επιθετική μετοχή σε θέση άμεσου αντικειμένου στο «διεκώλυσεν» και υποκείμενο στο «δουλωθῆναι»
ὅρων : γενική της αφετηρίας από το επίρρημα «ἐντὸς»
χρόνῳ : δοτική ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
τό μάχιμον : υποκείμενο στο «ἔδυ»
ἁθρόον : επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου
ἄπορον καὶ ἀδιερεύνητον : κατηγορούμενα
ὃν ἡ νῆσος ἱζομένη παρέσχετο : δευτερεύουσα αναφορική πρόταση
ὃν : αντικείμενο στο «παρέσχετο»
ἱζομένη : τροπική μετοχή
πηλοῦ : υποκείμενο στην αιτιολογική μετοχή «ὄντος»
Μετάφραση
Σ’ αυτό λοιπόν το νησί, την Ατλαντίδα, συγκροτήθηκε μεγάλη και θαυμαστή δύναμη βασιλιάδων που εξουσίαζε όλο το νησί και πολλά άλλα νησιά και μέρη της ηπειρωτικής γης. Επιπλέον, εξουσίαζαν, από τις περιοχές που βρίσκονται μέσα (στον πορθμό) εδώ, τη Λιβύη μέχρι την Αίγυπτο και την Ευρώπη μέχρι την Τυρρηνία. Όλη αυτή η δύναμη, αφού ενώθηκε, επιχείρησε να υποδουλώσει με μια μοναδική επιχείρηση τη χώρα σας, τη χώρα μας και όλες τις περιοχές μέσα στον πορθμό. Τότε λοιπόν, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας διακρίθηκε σε όλους τους ανθρώπους και για την αρετή και για την ανδρεία της. Αφού τους ξεπέρασε όλους σε γενναιότητα και στις τεχνικές του πολέμου, άλλοτε έχοντας την αρχηγία των Ελλήνων και άλλοτε αναγκαστικά μόνη της, μιας και την εγκατέλειψαν όλοι, αφού αντιμετώπισε τον έσχατο κίνδυνο, νίκησε τους επιδρομείς και έστησε τρόπαιο, εμπόδισε την υποδούλωση όσων δεν είχαν υποδουλωθεί ακόμη και ελευθέρωσε μεγαλόψυχα όλους όσοι κατοικούμε εντός των Ηράκλειων στηλών. Ύστερα από πολλά χρόνια όμως έγιναν τρομεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και μέσα σε μια μέρα και μια άγρια νύχτα όλος ο μάχιμος πληθυσμός σας βούλιαξε μέσα στη γη, ενώ με τον ίδιο τρόπο το νησί Ατλαντίδα βυθίστηκε μέσα στη θάλασσα. Γι’ αυτό και σήμερα ο ωκεανός εκεί είναι αδιάβατος και ανεξερεύνητος, αφού στέκεται εμπόδιο η πηχτή λάσπη που δημιούργησε, λίγο κάτω από την επιφάνεια, το νησί καθώς βυθιζόταν.
Άσκηση
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου