Η γνώση δεν σημαίνει πάντα δύναμη

Όλοι γνωρίζουν ότι η επιστημονική πρόοδος έχει την ικανότητα να κάνει στην ανθρωπότητα κακό όσο και καλό. Ο έλεγχος, λόγου χάρη, για καρκίνο μπορεί να ανιχνεύσει πρώιμα τη νόσο και έτσι να σώσει ζωές· το γεγονός αυτό ωστόσο πρέπει να εξισορροπείται με την ανώφελη ανησυχία που προκαλείται σε εκείνους- που πιθανώς είναι πολύ περισσότεροι- οι οποίοι έχουν θετική διάγνωση για γονίδια του καρκίνου, ωστόσο δεν εμφανίζουν τη νόσο.

Η γνώση σχετικά με τη γενετική προδιάθεσή μας για την εμφάνιση νόσων θα μας κάνει περισσότερο κακό παρά καλό; Το ένστικτό μου απαντά θετικά.

Κατ΄ αρχάς οι περισσότερες ασθένειες δεν είναι αποκλειστικώς γενετικές. Το να έχει κάποιος ένα συγκεκριμένο γονίδιο ή έναν συνδυασμό γονιδίων δεν σημαίνει ότι σίγουρα θα παρουσιάσει μια νόσο.

Έτσι το να διαθέτουμε ένα συγκεκριμένο γενετικό προφίλ μπορεί να μας πει ότι έχουμε τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουμε τη Χ νόσο σε σύγκριση με έναν άλλον άνθρωπο ή ότι αντιμετωπίζουμε 17,5% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουμε την Ψ νόσο μετά την ηλικία των 55 ετών. Τι μπορούμε να κάνουμε, όμως, με αυτές τις πληροφορίες εκτός από το να ανησυχούμε; Γιατί πρέπει να ανησυχώ αν διαθέτω ένα συγκεκριμένο γονιδιακό μοτίβο που με κάνει να αντιμετωπίζω 10 φορές περισσότερες πιθανότητες από τον γείτονά μου για εμφάνιση μιας ασθένειας, αν οι πιθανότητες που έχει ο γείτονάς μου να την παρουσιάσει είναι μία στα 10 εκατομμύρια; Από την άλλη πλευρά, αν το να διαθέτω ένα συγκεκριμένο γονιδιακό μοτίβο με κάνει ευάλωτο απέναντι σε μια ασθένεια της οποίας οι περιβαλλοντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες είναι γνωστοί, τότε θα μπορώ να αναλάβω δράση για να αποφύγω το πρόβλημα αν ο κίνδυνος είναι αρκετά μεγάλος και η νόσος αρκετά σοβαρή ώστε να αξίζει τον κόπο. Αν όμως δεν συλλέξουμε τις πληροφορίες, πώς θα κατανοήσουμε την αλληλεπίδραση μεταξύ της γενετικής «κληρονομιάς» και των περιβαλλοντικών παραγόντων σε ό,τι αφορά την αιτιολογία των ασθενειών;

Και τι θα γίνει με το ερώτημα που αφορά τις ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίες θα μπορούν να διαθέτουν τον γενετικό μας κώδικα και να προσαρμόζουν αναλόγως με αυτόν τα ασφάλιστρά μας; Θεωρητικώς δεν υπάρχει αντίρρηση, αφού κάτι παρόμοιο κάνουν και τώρα όταν μας ρωτούν σχετικά με την υγεία των στενών συγγενών μας.

Παρά ταύτα, υπάρχει κάτι που θυμίζει πολύ τον Γενναίο Νέο Κόσμο σε όλη αυτή την ιδέα.

© Τhe Τimes, 2009

Γενναίος  Νέος  Κόσμος  ( Brave  new   world)

Λογοτεχνικό  έργο  του  Άλντους   Χάξλεϋ,  όπου  περιγράφεται  μια  εφιαλτική  πραγματικότητα