Αρχαίο Κείμενο : Ξενοφώντας, Ἀπομνημονεύματα 1.2.47.1 - 1.2.48.8

ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ : 1 2 3 4
Συντακτικό φαινόμενο : Δευτερεύουσες Προτάσεις

Κείμενο

Ἐπεὶ τοίνυν τάχιστα τῶν πολιτευομένων ὑπέλαβον κρείττονες εἶναι͵ Σωκράτει μὲν οὐκέτι προσῇσαν· οὔτε γὰρ αὐτοῖς ἄλλως ἤρεσκεν͵ εἴ τε προσέλθοιεν͵ ὑπὲρ ὧν ἡμάρτανον ἐλεγχόμενοι ἤχθοντο· τὰ δὲ τῆς πόλεως ἔπραττον͵ ὧνπερ ἕνεκεν καὶ Σωκράτει προσῆλθον^. ἀλλὰ Κρίτων τε Σωκράτους ἦν ὁμιλητὴς καὶ Χαιρεφῶν καὶ Χαιρεκράτης καὶ Ἑρμογένης καὶ Σιμίας καὶ Κέβης καὶ Φαιδώνδας καὶ ἄλλοι͵ οἳ ἐκείνῳ συνῆσαν͵ οὐχ ἵνα δημηγορικοὶ ἢ δικανικοὶ γένοιντο͵ ἀλλ΄ ἵνα καλοί τε κἀγαθοὶ γενόμενοι καὶ οἴκῳ καὶ οἰκέταις καὶ οἰκείοις καὶ φίλοις καὶ πόλει καὶ πολίταις δύναιντο καλῶς χρῆσθαι ^. καὶ τούτων οὐδεὶς οὔτε νεώτερος οὔτε πρεσβύτερος ὢν οὔτ΄ ἐποίησε κακὸν οὐδὲν οὔτ΄ αἰτίαν ἔσχεν.

 

Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 1.2.47.1 - 1.2.48.8

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Ξενοφώντας ήταν μαθητής του Σωκράτη. Τα Ἀπομνημονεύματα θεωρούνται το καλύτερο έργο του Ξενοφώντα. Γράφτηκε έξι χρόνια μετά το θάνατο του Σωκράτη. Στόχος είναι η ανασκευή των κατηγοριών σε βάρος του Σωκράτη και η παρουσίασή του ως προσώπου χρήσιμου για κάθε συμπολίτη του, αλλά και για κάθε μεταγενέστερό του, στην αντιμετώπιση των ηθικών προβλημάτων της κοινωνικής ζωής. Στο συγκεκριμένο χωρίο, παρουσιάζονται αυτοί που πλησίαζαν με ιδιοτελή κίνητρα το Σωκράτη, σε αντίθεση με τους πραγματικούς μαθητές του που απέβλεπαν στην ηθική τους βελτίωση.

Λεξιλόγιο

τοίνυν : λοιπόν

ὑπολαμβάνω : θεωρώ, νομίζω

κρείττονες : καλύτεροι

οἱ πολιτευόμενοι : αυτοί που ασχολούνται με την πολιτική, αυτοί που διοικούν

οὐκέτι : όχι πια

ὧνπερ ἕνεκεν > ἕνεκεν ὧνπερ : εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού ( = για τα οποία )

προσῇσαν < πρός + εἶμι : πλησιάζω, συναναστρέφομαι

ἄχθομαι : στενοχωριέμαι, αγανακτώ, δυσφορώ

ἄχθομαι + κατηγορηματική μετοχή : δυσανασχετώ που

ἁμαρτάνω : κάνω λάθος

ὑπὲρ ὧν ἡμάρτανον > ὑπέρ τούτων ἅ ἡμάρτανον

πράττω τά τῆς πόλεως / τά κοινά / τά πολιτικά : ασχολούμαι με τα δημόσια, χειρίζομαι τις κρατικές υποθέσεις, μετέχω στην κυβέρνηση

ὁμιλητὴς : μαθητής

συνῆσαν < σύν + εἰμί : συναναστρέφομαι

δημηγορικός : ο ικανός να αγορεύει δημόσια

δικανικός : ο ικανός να αγορεύει στα δικαστήρια

οἰκέτης - του : δούλος του σπιτιού, υπηρέτης

καλῶς χρῶμαί τινι : συμπεριφέρομαι καλά σε κάποιον

αἰτίαν ἔχω τινός : κατηγορούμαι για κάτι

αἰτίαν ἔχω τινά : κατηγορώ κάποιον

Ανιχνευτικά ερωτήματα και την κατανόηση του κειμένου

1. Το κείμενο στηρίζεται σε μια αντίθεση ανάμεσα σε όσους πρόσκαιρα και με ιδιοτελή κίνητρα πλησίαζαν το Σωκράτη, και τους πραγματικούς μαθητές του που απέβλεπαν στην ηθική τους βελτίωση μέσα από την επικοινωνία τους με το Σωκράτη. Να την εντοπίσετε στο κείμενο.

2. Για ποιες αιτίες όσοι, με ιδιοτελή κίνητρα, πλησίαζαν το Σωκράτη απομακρύνονταν από κοντά του; Πώς δηλώνονται στο κείμενο οι αιτίες ;

3. Πού απέβλεπαν οι πραγματικοί μαθητές του ; Πώς δηλώνεται αυτό στο κείμενο ;

Συντακτικές επισημάνσεις

• οὔτε γὰρ αὐτοῖς ἄλλως ἤρεσκεν͵ τε ἐλεγχόμενοι ἤχθοντο : δύο κύριες προτάσεις.
• οὐχ ἵνα δημηγορικοὶ ἢ δικανικοὶ γένοιντο͵ ἀλλ΄ ἵνα καλοί τε κἀγαθοὶ γενόμενοι καὶ οἴκῳ καὶ οἰκέταις καὶ οἰκείοις καὶ φίλοις καὶ πόλει καὶ πολίταις δύναιντο καλῶς χρῆσθαι : δύο δευτερεύουσες τελικές προτάσεις που εκφέρονται με ευκτική έγκλιση.

Άσκηση

Να μεταφράσετε το κείμενο